مطالعه اثر دو مداخله یگانه تمرین ورزشی چند بعدی و مکمل یاری جینکوبیلوبا بر الگوی امواج مغزی افراد پیش سالمند

زمینه و هدف: تمرین ورزشی و استفاده از مکمل های گیاهی کم خطر در دوران پیش سالمندی برای جلوگیری از آسیب های این دوران ضروری می باشد. مطالعه اخیر، اثرات مفید و سودمند تمرین ورزشی و مکمل جینکوبیلوبا را بر فعالیت های مغزی نشان داده است. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثر دو مداخله یگانه تمرین ورزشی چند بعدی و مکمل یاری جینکوبیلوبا بر الگوی امواج مغزی افراد پیش سالمند بود.روش و مواد: جامعه آماری پژوهش حاضر تعداد ۲۰ مرد پیش سالمند شهرستان زابل، با دامنه سنی ۵۵ تا ۶۴ سال می باشند، که به صورت در دسترس انتخاب شدند و فاقد ابتلاء به بیماری های عصبی (آلزایمر، مالتیپل اسکلروزیس و پارکینسون)، سکته مغزی، بیماری های قلبی-عروقی و دیابت بودند. پژوهش حاضر به صورت نیمه تجربی و توسعه ای، با دو گروه تمرین ورزشی چند بعدی(۱۰n=) و مکمل جینکوبیلوبا (۱۰n=) بود. آزمودنی های گروه تمرین ورزشی، دو جلسه در هفته، هر جلسه به مدت ۶۰ دقیقه تمرینات تعیین شده را اجراء نمودند، پروتکل تمرینی مطالعه شامل تمرینات هوازی با شدت ۵۵ تا ۷۵ درصد ضربان قلب بیشینه و تمرین مقاومتی فزآینده با ۵۰ تا ۶۰ درصد یک تکرار بیشینه (۱RM ) و به صورت دایره ای در ۱۱ ایستگاه روی عضلات بزرگ بدن (ساعد، بازو، سرشانه، عضلات خلفی فوقانی تنه، خلفی تحتانی تنه، عضلات قدامی فوقانی قفسه سینه، عضلات شکمی، عضلات قدامی ران ها، عضلات همسترینگ، عضلات قدامی ساق پاها و عضلات خلفی ساق پاها) در چهار ست با ۱۲ تکرار و ۶۰ ثانیه استراحت در بین ست ها انجام می شود و آزمودنی های گروه دوم(مصرف مکمل)، مکمل یاری جینکوبیلوبا به صورت روزانه ۲ عدد، در قالب کپسول های عصاره خشک جینکوبیلوبا حاوی ۱/۶ میلی گرم فلاونوئید تام را به مدت سه ماه استفاده نمودند. از تمامی آزمودنی های دو گروه در دو مرحله، قبل از اعمال مداخله (تمرین ورزشی ومکمل جینکوبیلوبا) و بعد از اعمال مداخله، ارزیابی جامع عملکرد مغز با استفاده از دستگاه الکتروآنسفالوگرافی(EEG) گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. برای به دست آوردن میانگین، انحراف معیار و خطای معیار میانگین داده های مربوط به متغیرهای تحقیق از آمار توصیفی استفاده شد. ابتدا برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شد و از آمار استنباطی جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ها استفاده شده، لذا از آزمون t زوجی به جهت مقایسه نتایج میانگین پیش آزمون و پس آزمون و از آزمون t مستقل به منظور مقایسه نتایج میانگین دو گروه و همچنین سطح معنی داری جهت قبول یا رد فرضیات با استفاده از نرم فزار SPSS-۱۶ در سطح معنی داریP<۰/۰۵ استفاده شده است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که در گروه تمرین ورزشی، الگوی امواج مغزی آلفا و بتا افزایش معنی داری داشتند و الگوی امواج تتا و دلتا کاهش معنی داری را نشان دادند و همچنین وضعیت شناختی و کیفیت زندگی افزایش معنی داری را نشان دادند، در گروه مکمل جینکوبیلوبا الگوی امواج آلفا، بتا و تتا افزایش معنی داری داشتند و موج دلتا کاهش معنی داری را نشان داد و همچنین وضعیت شناختی و کیفیت زندگی افزایش معنی داری را در این گروه نشان دادند و در مقایسه دو گروه با هم فقط در موج تتا تفاوت معنی داری مشاهده شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که تمرین ورزشی چند بعدی و مکمل جینکوبیلوبا، هر کدام به صورت مستقل باعث ایجاد آثار مثبت و مفیدی بر الگوی امواج مغزی و فرآیند های پردازش اطلاعات و در نهایت بهبود وضعیت شناختی و کیفیت زندگی در افراد پیش سالمند می شوند.