ارزیابی تاثیر مدیریت آب و روش های مختلف عرضه کود نیتروژن بر کارآیی مصرف آب و عملکرد برنج
محل انتشار: پژوهش های حفاظت آب و خاک، دوره: 29، شماره: 2
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 201
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JWSC-29-2_007
تاریخ نمایه سازی: 30 مهر 1401
چکیده مقاله:
سابقه و هدف: کاهش اثرات زیست محیطی مرتبط با تلفات قابل توجه آب و نیتروژن از اراضی شالیزاری، مستلزم ارتقای همزمان کارایی مصرف این نهاده ها می باشد. برنج به عنوان یکی از مهم ترین گیاهان زراعی، غذای اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان را تامین می کند. بر اساس آخرین آمار موجود، در سال زراعی ۲۰۱۸ - ۲۰۱۷ سطح زیر کشت برنج کشور ۶۲۲۹۹۱ هکتار بود که به طور عمده متعلق به پنج استان گیلان ( ۳/۳۵ درصد)، مازندران ( ۳/۳۴ درصد)، خوزستان ( ۹/۱۰ درصد)، گلستان ( ۹/۹ درصد) و فارس ( ۴/۳ درصد) بود. از میان استان های مختلف، استان مازندران با تولید ۱۱۱۳۷۱۵ تن شلتوک، تولید کننده اصلی برنج کشور محسوب می شود. از سوی دیگر، بیشترین سطح زیرکشت در بین کل محصولات زراعی در استان مازندران مربوط به برنج می باشد. مواد و روش ها: داده های مزرعه ای مورد نیاز در طول دو فصل کشت برنج رقم دیلمانی در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ از حدود یک هکتار از اراضی شالیزاری تجهیز و نوسازی شهرستان ساری در استان مازندران تهیه شد. از داده های سال ۱۳۹۰ برای واسنجی و از داده های سال ۱۳۹۱ برای صحت سنجی مدل CERES-RICE از بسته نرم افزاریDSSAT V۴.۷.۵ استفاده شد. با استفاده از مدل واسنجی شده، اثر سناریوهای مختلف مدیریت آب و کود نیتروژن بر شاخص های کارایی مصرف آب (WUE)، کارایی اقتصادی مصرف آبEWP) )، کارایی فیزیولوژیکی مصرف نیتروژن برای تولید دانه (NUEg)، شاخص برداشت (HI) و شاخص برداشت نیتروژن (NHI) برنج بررسی شد. از مدل واسنجی شده برای ارزیابی اثر تلفیقی سه نوع مدیریت آبیاری شامل غرقاب دایم (I۱)، آبیاری متناوب با دور ۵ روز (I۲) و آبیاری متناوب با دور ۸ روز (I۳) و شش تیمار مدیریت کودیN۱ (۵۰% زمان کاشت، ۲۵% زمان پنجه زنی و ۲۵% زمان خوشه دهی)، N۲ (۲۵% زمان کاشت، ۵۰% زمان پنجه زنی و ۲۵% زمان خوشه دهی)،N۳ (۲۵% زمان کاشت، ۲۵%زمان خوشه دهی و ۵۰% زمان پنجه زنی)، N۴ (کوددهی در زمان خوشه دهی)، N۵ (کوددهی در زمان پنجه زنی) و N۶ (کوددهی در زمان کاشت)استفاده شد. یافته ها: کم ترین عملکرد دانه (۸۳۲ کیلوگرم در هکتار) در تیمار I۱N۶ و بیش ترین مقدار آن (۳۶۴۰ کیلوگرم در هکتار) در تیمار I۳N۵ حاصل شد. شبیه سازی ها نشان داد که تاثیر زمان کوددهی و نوع آبیاری مستقل از یکدیگر نبود. تیمار I۳N۵، دارای حداکثر HI (۳۹/۰)، حداقل تبخیر از سطح خاک (۴/۱۷۳ میلی متر)، حداکثر WUE (یک کیلوگرم بر مترمکعب)، حداکثر EWP (۱۰۴×۱۲ ریال بر مترمکعب)، کمترین تلفات نیترات (۴۷/۵۲ کیلوگرم بر هکتار)، بیشترین جذب کود نیتروژن (۹۹ کیلوگرم بر هکتار)، حداکثر NUEg (یک) و حداقل تنش نیتروژن (۰۵/۰) بود. همچنین حداکثر NHI (۳۷/۰)، متعلق به تیمار I۲N۵ بود. نتیجه گیری: براساس نتایج، در مدیریت های اعمال شده با توجه به اجزای عملکرد محصول، شاخص برداشت، بهره وری آب، کارایی اقتصادی مصرف آب، کارایی مصرف نیتروژن، نیتروژن جذب شده، آبشویی نیترات و شاخص برداشت نیتروژن، مدیریت آبیاری با تناوب ۸ روز، به عنوان بهترین گزینه از نظر مدیریت آبیاری بود. همچنین، استفاده از تیمار I۳N۵ به عنوان تیمار برتر تحت دو مدیریت کوددهی و آبیاری در پژوهش حاضر (در دوره ۲۰ تا ۵۰ روز پس از نشاکاری)، از نظر کارایی مصرف آب و نیتروژن مصرفی در شالیزارهای استان توصیه می شود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سمیرا ضیایی فر
دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران (کارشناس گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران).
حسین خزیمه نژاد
نویسنده مسئول، دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
حسن علی نژاد
دانش آموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
عبداله درزی نفت چالی
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :