هخامنشیان در شاهنامه و روایات ملی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 156

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPNFA-17-1_004

تاریخ نمایه سازی: 30 مهر 1401

چکیده مقاله:

چکیده    از آن جا که اثری از هخامنشیان در شاهنامه و بالطبع در خدای­نامه عصر ساسانی نیست، از ابتدای شکل­گیری مطالعات بر دودمان ساسانی، همواره بحث بر این بوده که آیا ساسانیان از هخامنشیان آگاهی داشته­اند یا خیر. برخی چون نولدکه، ممزن و یارشاطر نافی این آگاهی بوده اند و برخی دیگر چون فرای، شهبازی و زرین­کوب با جدیت بر این یادسپاری تاکید دارند. برخی دیگر چون دریایی نیز با اخذ روی کردی میانه­ عقیده دارند که ساسانیان آگاهانه یاد هخامنشیان را نادیده گرفته­اند تا خود را به کیانیان که دودمان کهن ایران شرقی بودند، نسبت دهند. برخی شواهد و مدارک نشان می­دهد که ساسانیان نخستین یقینا از وجود هخامنشیان آگاه بودند و خود را به آنان منتسب می­کردند و ساسانیان پسین آگاهانه با دست­برد در تاریخ و دگرگون­سازی شخصیت­ها با اهداف سیاسی و دینی، چهره­های هخامنشی را بنابر صلاح­دید خود تا حدودی دگرگون ساختند. بااین حال، هخامنشیان با گرفتن هویت و چهره­ای جدید، در تاریخ نگاری ساسانی پابرجا ماندند و به دوران­ اسلامی راه یافتند. این تحریفات در تاریخ ایران کاملا آگاهانه از سوی ساسانیان صورت گرفته است و اکنون می­توان با بررسی شواهد به میزان و علت این دگرگونی­ها پی برد. مقاله پیش رو در پی اثبات وجود چهره­های برجسته هخامنشی چون کوروش و داریوش در تاریخ­نگاری نوین ساسانی–اسلامی است. لذا مساله اساسی پژوهش حاضر یافتن دلیل تحریف تاریخ هخامنشیان از سوی ساسانیان و بازیابی آثار وجود هخامنشیان در منابع دوران ساسانی است که نیازمند پژوهش در تاریخ فکری ساسانیان با روی کردی اندیشه گرایانه­ است.

نویسندگان

امین بابادی

دانشگاه تهران

آرزو رسولی(طالقانی)

دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فهرست منابع. ...
  • آموزگار، ژاله و احمد تفضلی. (۱۳۷۰). اسطوره زندگی زرتشت، تهران ...
  • ابن­اثیر، علی ابن محمد. (۱۳۸۳). تاریخ کامل، ترجمه حسین روحانی، ...
  • ابن­بلخی. (۱۳۸۵). فارس­نامه، تصحیح گای لیسترانج و رینولد آلن نیکلسون، ...
  • ابن­خلدون، ابوزید عبدالرحمن ابن محمد. (۱۳۸۳). تاریخ ابن­خلدون، ترجمه عبدالمحمد ...
  • ابن­عبری، گریگوریوس ابوالفرج. (۱۳۷۷). مختصر تاریخ الدول، ترجمه عبدالمحمد آیتی، ...
  • احتشام، مرتضی. (۱۳۵۵). ایران در زمان هخامنشیان، تهران: شرکت سهامی ...
  • ارداویراف­نامه. (۱۳۹۱). ترجمه غلامرضا رشید یاسمی، تهران: آتنا ...
  • استرابو. (۱۳۸۲). جغرافیا، ترجمه همایون صنعتی­زاده، تهران: بنیاد موقوفات دکتر ...
  • اسماعیل­پور، ابوالقاسم. (۱۳۹۳). «ادبیات مانوی»، تاریخ جامع ایران، جلد ۵، ...
  • اومستد، آلبرت تن آیک. (۱۳۸۳). تاریخ شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه محمد ...
  • ایمان­پور، محمدتقی و روزبه زرین­کوب و شهناز حجتی نجف­آبادی. (۱۳۹۲). ...
  • بابلون، ارنست. (۱۳۵۸). سکه­های ایران در دوران هخامنشی، ترجمه ملک­زاده ...
  • بریان، پیر. (۱۳۹۱). از کورش تا اسکندر تاریخ شاهنشاهی ایران ...
  • بلعمی، ابوعلی محمد ابن محمد. (۱۳۵۳). تاریخ بلعمی، تصحیح محمدتقی ...
  • بندهش. (۱۳۹۵). ترجمه مهرداد بهار، تهران: توس ...
  • بوشارلا، رمی. (۱۳۸۸). «شوش و شوشیان در دوره هخامنشی»، تاریخ ...
  • بویس، مری. (۱۳۸۸). «دین کورش بزرگ»، تاریخ هخامنشیان خرونینگن جلد ...
  • بیرونی، ابوریحان. (۱۳۸۶). آثارالباقیه، ترجمه اکبر داناسرشت، تهران: امیرکبیر ...
  • پلوتارک. (۱۳۳۸). حیات مردان نامی، جلد ۴، ترجمه رضا مشایخی، ...
  • پورداود، ابراهیم. (۱۳۸۴). مقدمه گات­ها، تهران: اساطیر ...
  • پورشریعتی، پروانه. (۱۳۹۷). زوال و فروپاشی ساسانیان، ترجمه خشایار بهاری، ...
  • تفضلی، احمد. (۱۳۷۸). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، تهران: ...
  • ثعالبی، ابومنصور عبدالملک ابن محمد ابن اسماعیل. (۱۳۶۸). غرر اخبار ...
  • حمدالله مستوفی. (۱۳۷۸). تاریخ گزیده، تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوایی، ...
  • حمزه ابن حسن اصفهانی. (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان (سنی ...
  • خالقی­مطلق، جلال. (۱۳۸۱). «کی­خسرو و کورش»، سخن­های دیرینه، به کوشش ...
  • خطیبی، ابوالفضل. (۱۳۹۳). «خدای­نامه»، تاریخ جامع ایران، جلد ۵، به ...
  • داندامایف، محمد.ا. (۱۳۹۱). ایرانیان در بابل هخامنشی، ترجمه محمود جعفری ...
  • دریایی، تورج. (۱۳۹۲). ناگفته های امپراتوری ساسانیان، ترجمه آهنگ حقانی ...
  • دریایی، تورج. (۱۳۹۴). شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب­فر، تهران: ققنوس ...
  • دین­کردپنجم. (۱۳۸۶). آوانویسی و ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، ...
  • دینوری، ابوحنیفه احمد ابن داوود. (۱۳۶۴). اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی ...
  • رضائی باغ­بیدی، حسن. (۱۳۸۱). دستور زبان پارتی، تهران: فرهنگستان زبان ...
  • زرین­کوب، روزبه. (۱۳۹۵). «خدای­نامه»، دائره­المعارف بزرگ اسلامی جلد ۲۲، زیر ...
  • شهبازی، علیرضا. (۱۳۹۶). «ادعای نخستین پادشاهان ساسانی نسبت به میراث ...
  • شهبازی، علیرضا. (۱۳۸۹). تاریخ ساسانیان، تهران: مرکز نشر دانش گاهی ...
  • شهبازی، علیرضا. (۱۳۹۲). «تاریخچه ایده ایران»، تولد امپراطوری پارس، به ...
  • شیپمان، کلاوس. (۱۳۹۶). مبانی تاریخ ساسانیان، ترجمه کی­کاووس جهان­داری، تهران: ...
  • صفا، ذبیح الله. (۱۳۳۳). حماسه­ سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر ...
  • طبری، محمد ابن جریر. (۱۳۶۲). تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ...
  • طرسوسی، ابوطاهر محمد ابن حسن ابن علی ابن موسی. (۱۳۵۶). ...
  • عریان، سعید. (۱۳۹۲). راهنمای کتیبه­ های ایرانی میانه پهلوی – ...
  • عهد اردشیر. (۱۳۴۸). به کوشش احسان عباس، ترجمه محمدعلی امام ...
  • فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۶۶). شاهنامه، تصحیح جلال خالقی­ مطلق، نیویورک: Bibliotheca ...
  • کالج، مالکوم. (۱۳۸۸). اشکانیان، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: هیرمند ...
  • کرتیس، جان. (۱۳۸۹). مقدمه بین النهرین و ایران در دوران ...
  • کریستن­سن، آرتور. (۱۳۶۸). ایران در زمان ساسانیان، ترجمه غلامرضا رشید ...
  • کوک، جان مانوئل. (۱۳۸۳). شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه مرتضی ثاقب­فر، تهران: ...
  • کینگ، لئونارد ویلیام. (۱۳۸۶). تاریخ بابل از تاسیس سلطنت تا ...
  • گردیزی، ابوسعیدعبدالحی. (۱۳۶۳). تاریخ گردیزی، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای ...
  • گیرشمن، رومن. (۱۳۷۰). هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی، ...
  • لوکونین و.گ. (۱۳۵۰). تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت­ الله رضا، ...
  • لولین­جونز، لوید و جیمز رابسون. (۱۳۹۰). پرسیکا داستان­های مشرق زمین ...
  • مسعودی، علی ابن حسین. (۱۳۸۲). مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • مسکویه رازی، ابوعلی. (۱۳۷۶). تجارب الامم، ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران: ...
  • موسی­خورنی. (۱۳۸۰). تاریخ ارمنیان، ترجمه ادیک باغداساریان، تهران: مولف ...
  • مینوی خرد. (۱۳۵۴). ترجمه احمد تفضلی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگی ...
  • نامه تنسر. (۱۳۵۴). تصحیح مجتبی مینوی، تهران: موسسه انتشارات و ...
  • واندن­برگ، لویی. (۱۳۸۹). نقوش برجسته منطقه الیمایی در دوران اشکانی، ...
  • ولسکی، یوزف. (۱۳۸۲). شاهنشاهی اشکانی، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: ...
  • ویزهوفر، یوزف. (۱۳۸۸). «درباره دست­گاه اداری جنوب مصر دوره هخامنشی»، ...
  • هدایت، صادق. (۱۳۴۲). زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر بابکان، ...
  • هینتس، والتر. (۱۳۸۷). داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: ...
  • یارشاطر، احسان. (۱۳۹۴). «آیا ساسانیان وارث هخامنشیان بودند؟»، ترجمه آذردخت ...
  • یعقوبی، ابن واضح. (۱۳۸۲). تاریخ یعقوبی، ترجمه ابراهیم آیتی، تهران: ...
  • Burn, A.R. (۲۰۰۷). “Persia and the Greeks”, Cambridge History of ...
  • Daryaee, Touraj. (۲۰۱۸). “On Forgetting Cyrus and Remembering Achaemenids in ...
  • Doostkhah, Jalil. (۲۰۰۴). “Homay Chehrzad”, Encyclopedia Iranicaonline, http://iranicaonline.org/articles/homay-cehrzad ...
  • Frye, Richard.N. (۱۹۶۴). The Charisma of Kingship in Ancient Iran, ...
  • Graf, David.F. (۱۹۹۰). “Arabia During Achaemenids Times”, Achaemenid History, Volume ...
  • Herodotus. (۱۸۳۰). Histories, Beloe Wiliam, University of California Libraries ...
  • Huff, Dietrich. (۱۹۹۴). “Darab History And Archeology”, Encyclopedia Iranicaonline, ۱۹۹۴, ...
  • Kent, R. G. (۱۹۵۳). Old Persian, New Haven: American Oriental ...
  • Khaleghi-Motlagh, Jalal. (۱۹۸۸). “Bahman Son of Esfandiar”, Encyclopedia Iranicaonline, http://iranicaonline.org/articles ...
  • Sellwood, David. (۲۰۰۶).“Numismatics”, The Cambridge History of Iran, Volume ۳/۱, ...
  • Tafazzoli, Ahmad. (۱۹۹۴). “Darab”, Encyclopedia Iranicaonline, http://iranicaonline.org/articles/darab-۱ ...
  • Yarshater, Ehsan. (۲۰۰۶). Introduction of The Cambridge History of Iran, ...
  • Yarshater, Ehsan. (۲۰۰۶).“Iranian Historical Tradition”, The Cambridge History of Iran, ...
  • نمایش کامل مراجع