مساله جبر و اختیار در اندیشه مولانا

یکی از پیچیده ترین مسائل فلسفی و کلامی، مساله جبر است و اختیار. این مساله هرگاه با مسائلی دیگر چون «جبر و تفویض»، «خیر و شر»، «حق و تکلیف» و نظایر آن ها گره بخورد، پیچیده تر می شود. مولانا در خلال مثنوی و دیوان شمس تبریزی این مساله غامض را با چاشنی اندیشه چاره جوی و ذوق سرشار خود شکافته و هرچند پاسخی روشن برای آن نیافته، لیکن به تر از هر متکلمی در این عرصه پر تزاحم ظاهر شده است. این مقاله، نظری و گذری است بر این مساله، با توجه به نگرش مولانا جلال الدین محمد بلخی.