بن مایه های تفکر و فلسفه زروانی در شاه نامه فردوسی

سال انتشار: 1387
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 183

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPNFA-4-7_006

تاریخ نمایه سازی: 2 آبان 1401

چکیده مقاله:

بشر، از دیرباز در جست­وجوی سرچشمه حیات خویش و مبدا آفرینش جهان بوده و با تعمق در عالم هستی، سعی در گشودن راز دهر داشته است. پس از ظهور زرتشت در ایران و پیدایش آیین مزدایی، هم­واره «اهورامزدا» و «اهریمن» به عنوان دو مبدا برای کاینات و آفریننده خیر و شر تلقی می­شدند. لیکن شواهد و مدارکی وجود دارد که نشان می­دهد پیش از اعتقاد به ثنویت در میان ایرانیان، اندیشه یکتاپرستی (بر مبنای اصالت زمان) نیز ذهن ایرانیان وحدت طلب را مشغول داشته است. اعتقاد به «زروان» (خدای زمان) پیامدهایی بی­شمار داشت که بیش از همه اعتقاد به سرنوشت، بخت و سهم از پیش تعیین شده، تا قرن­ها اندیشه ایرانی را تحت سلطه خود داشت. این تفکر در میان شاعران، اندیش­مندان و نیز فلاسفه و متکلمان ایرانی نفوذ کرد. از این میان، فردوسی، حماسه سرای بزرگ ایرانی، هم­چون دیگران از این سرچشمه فکری مستثنی نبوده است و فرض آن وجود دارد که جبرگرایی در شاه­نامه فردوسی پیش از همه، ریشه در زروانی­گری دارد. در این جستار ابتدا گذری  خواهیم داشت بر اندیشه و فلسفه زروانیسم در ایران باستان و قبل و بعد از زرتشت، سپس با ذکر شواهدی از اثر ماندگار حماسی ایران شاه­نامه به بن­مایه­های فلسفه زروانی در این اثر اشاره خواهیم کرد.

نویسندگان

معصومه کریمیان

کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذر فرنبغ پسر فرخزاد؛ آذرباد پسر امید، دینکرد، ترجمه فریدون ...
  • بنونیست، امیل، دین ایرانی بر پایه متن­های مهم یونانی، ترجمه ...
  • بهار، مهرداد، ادیان آسیایی، چشمه، پنجم، ۱۳۸۴ ...
  • تفضلی، احمد، ترجمه و تحقیق مینوی خرد، توس، سوم، ۱۳۸۴ ...
  • جلالی مقدم، مسعود، آیین زروانی، مکتب فلسفی عرفانی زرتشتی ...
  • حریری، ناصر، مرگ در شاه­نامه، آویشن، بابل، اول، ۱۳۷۷ ...
  • خالق­داد هاشمی، مصطفی، توضیح الملل (ترجمه الملل و النحل شهرستانی)، ...
  • دولت­آبادی، هوشنگ، جای پای زروان، خدای بخت و تقدیر، نشر ...
  • راشد محصل، محمدتقی، ترجمه و تحقیق گزیده­های زادسپرم، موسسه مطالعات ...
  • رضی، هاشم، ترجمه و واژه­نامه وندیداد، ج چهارم، انتشارات فکر ...
  • ، ترجمه و پژوهش اوستا، بهجت، سوم، ۱۳۸۱ ...
  • ، آیین مهر (میتراییسم)، انتشارات بهجت، چاپ اول، ۱۳۷۱ ...
  • زینر، آر. سی، زروان یا معمای زرتشتی­گری، ترجمه تیمور قادری، ...
  • سرامی، قدم­علی، از رنگ گل تا رنج خار، علمی و ...
  • فاطمی، سعید، مبانی فلسفی اساطیر یونان و روم، دانش­گاه تهران، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، شاه­نامه، براساس چاپ مسکو، هرمس، اول، ۱۳۸۲ ...
  • فرنبغ دادگی، بندهش، ترجمه مهرداد بهار، توس، اول، ۱۳۶۹ ...
  • کریستین سن، آرتور، آفرینش زیان­کار در روایت ایرانی، ترجمه دکتر ...
  • ، مزداپرستی در ایران قدیم، ترجمه ذبیح الله صفا، شرکت ...
  • ، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، سیر، اول، ...
  • مختاری، محمد، اسطوره زال، توس، دوم، ۱۳۷۹ ...
  • نیبرگ، هنریک ساموئل، دین­های ایران باستان، ترجمه سیف­الدین نجم آبادی، ...
  • واحد دوست، مهوش، نهادینه­های اساطیری در شاه­نامه فردوسی، سروش، اول، ...
  • هینلز، جان راسل، شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، اساطیر، ...
  • نمایش کامل مراجع