تحلیل هزینه - فایده اقتصادی در پروژه های عمرانی

تجزیه و تحلیل اقتصادی پروژه، چارچوبی تحلیلی برای تبدیل هزینه ها و فایده های پروژه به واحدهای پولی قابل مقایسه است. به این ترتیب می توان این واحدها را به صورت نظام مند با یکدیگر مقایسه کرد و از آن در اندازه گیری ارزش پروژه بهره برد. امروزه تحلیل اقتصادی پروژه ها بیشتر بر پروژه های زیرساختی متمرکز است. در این نوع پروژه ها پدیده شکست بازار بنیادی ترین دلیل و توجیه برای انجام تحلیل های هزینه- فایده اقتصادی است. واگرایی ایجادشده میان هزینه ها و فایده های خصوصی و اجتماعی در اثر شکست بازار، باعث می شود قیمت ها، هزینه ها یا فایده های اجتماعی نهایی را منعکس نکنند. بنابراین استفاده از تحلیل های مالی صورت گرفته با این قیمت ها، به عنوان ابزاری برای قضاوت در مورد کارایی تخصیص منابع، ناکافی است. به دلیل واگرایی هزینه ها و فایده های خصوصی و اجتماعی، دولت ها در اقتصاد مداخله میکنند. به این ترتیب تحلیل هزینه- فایده، ابزاری کلیدی را برای ارزیابی تاثیر چنین مداخله ای در بهبود رفاه اجتماعی فراهم میکند. هدف این ابزار آن است که نشان دهد آیا اجرای پروژه ها در خالص رفاه اجتماعی نقش دارد و اگر این طور است آیا افراد یا نهادهایی از اجرای این پروژه متضرر می شوند؟ آیا مجموع فواید پروژه (که در خالص ارزش کنونی مثبت منعکس میشود) به اندازه کافی بزرگ است که بتواند منافع همه زیان دیدگان از پروژه را جبران کند، لذا به طور خلاصه می توان گفت تحلیل هزینه- فایده عبارت است از ساماندهی اطلاعات به صورت منطقی و با رعایت روش شناسی مشخص که اثر یک تصمیم را بر جامعه اندازه گیری می کند. در انجام این کار نباید پیش داوری و قضاوت فردی دخالت داده شود. لازم است روشهای مختلفی برای اندازه گیری میزان انطباق یک پیشنهاد معین با اهداف و سیاستهای تصمیم گیران به کار بسته شود. لذا در این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی به بیان گام های اصلی در این زمینه شامل گام اول: شناسایی افرادی را که منتفع یا متضرر می شوند. گام دوم: منافع و هزینه ها را شناسایی و تخصیص آنها به دوره های زمانی گام سوم: دامنه های بالا و پایین منافع و هزینه ها گام چهارم: مقایسه هزینه ها با فایده ها، آنها را به یک سال پایه تنزیل کنید. گام پنجم: آیا نتایج به دست آمده به اندازه کافی روشن است؟ اگر نه، آیا سرمایه گذاری بیشتر در تحقیقات ارزش دارد در این صورت گام های فوق را تکرار کنید. گام ششم: تهیه گزارش نهایی پرداخته می شود.