دو دیبای خسروانی در ترازوی نقد (تاریخ بیهقی و تاریخ و جغرافیای دارالسلطنه تبریز)

در این جستار با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی و نقد بلاغی دو دیبای خسروانی (تاریخ بیهقی و تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز «جغرافیای مظفری») پرداخته و رد پا و حضور پنهان آشکار بیهقی را در یکی از کتاب های تاریخ دوره رستاخیز ادبی یافته و نشان داده ایم. که به رغم نظر برخی منتقدان ادبی، شاه زاده نادرمیرزا همانند بیهقی به عنوان گزارشگر حقیقت و تاریخ نگاری ادیب و روشمند و منتقدی آگاه و بی طرف، در دوره بازگشت ادبی در حوزه نثر فارسی، به کتاب تاریخ بیهقی به عنوان متنی قابل تقلید و دارای روش علمی توجه داشته و اصول علم تاریخ نویسی را رعایت کرده و پس از قرن ها بی خبری و غفلت از تاریخ بیهقی، احیاکننده سبک بیهقی است. به طوری که دردو کفه ترازوی نقد مشابهت های سبکی وساختاری فراوانی را میان این دو اثر و به ویژه در بخش هایی که ادبیت متن جلوه بیشتری دارد، می توان دید.