واکاوی نقاشی معاصر ایران از منظر بازنمایی ایثار و مقاومت در تصویرسازی شهادت (با تاکید بر آثار جشنواره هنر مقاومت)

شهادت طلبی در فرهنگ ایرانی-اسلامی، نشان دهنده ی اوج کمال انسانی و ایثار و مقاومت است، که از والاترین ارزشهای ملی نظام ایران اسلامی محسوب میگردد. هدف این پژوهش تبیین تصویر شهادت به عنوان انگاره ایثار و مقاومت در نقاشی معاصر ایران با تاکید بر بازشناسی نشانه های تصویری و دلالتهای فرهنگی نشانه ها میباشد. جامعه ی آماری پژوهش را نقاشیهای راه یافته به جشنواره هنر مقاومت در دهه ی۹۰ خورشیدی تشکیل داده اند و روش نمونه گیری انتخابی است. شیوه ی گردآوری اطلاعات اسنادی و میدانی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است؛ در تحلیل تصاویر از رویکرد نشانه شناسی دیداری با تاکید بر تبیین دلالتهای صریح و ضمنی نشانه ها استفاده شده است. نتیجه اینکه، هنرمندان با استفاده از رمزگان شمایلی به تصویرسازی شهدا پرداختند، ولی در این راه از رمزگان حسی و بیانی که خاص هنر و دارای معانی ضمنی و تفسیری هستند نیز بهره جستند. از جمله میتوان به استفاده از رنگهای نمادین (سفید، سرخ، آبی، طلایی، سبز)، و در کنار هم قرار دادن نشانه های بیانی (چون اتصال بال به بدن انسان، هاله دور سر، کبوتر، سرو) اشاره کرد. نحوه کاربرد نشانه ها به گونه ایست که معنای تصویر را از سطح توصیفی فراتر برده و با ارتباط برقرار کردن میان شهادت و ارزشها و الگوهای دین اسلام، شهدا را به عنوان پیروان ائمه اطهار و اسطوره ایثار و مقاومت و شهادت را به صورت رهایی از بند جسم مادی و وصال به پروردگار نشان میدهد. به موجب این نوع نشانه پردازی، تصویر ایثار و مقاومت در قالب بازنمایی شهادت القا میشود و تکرار این الگو موجب پذیرش و ترویج این نقش در جامعه میگردد.