بررسی شبهه حکمیه و موضوعیه در فقه و قانون مجازات اسلامی

آنچه موجب تحقق قاعده (درا) می شود ایجاد شبهه است و شبهه خود ناشی از عدم آگاهی و جهل می باشد که در برخی موارد ممکن است شبهه مربوط به حکم مسئله باشد (شبهه حکمیه) و یا مربوط به موضوع و در مصداق آن ایجاد شود (شبهه موضوعیه). در تحقق قاعده (درا) و اجرای آن توسط قاضی محکمه می بایست بررسی و تحقیق شود که آیا شخص در جهل و ناآگاهی معذور بوده و در برخی موارد نیازی به این تحقیق و بررسی نیست و به صرف وجود شبهه و ادعای آن اعم از شبهه حکمیه و یا موضوعیه قاعده درا ایجاد شده که در این خصوص در فقه و قانون دیدگاه های متفاوتی وجود دارد.