بررسی چگونگی تاثیر اعتقاد به جبر یا اختیار در نگرش و رفتار فرق اسلامی

مقوله جبر و اختیار از جمله مباحثی است که از دیرباز محل بحث و مناقشه در میان اصحاب ملل و نحل بوده و همچنان نیز هست و به تبع نوع نگرشی که افراد و گروهها به این مباحث دارند، رفتارهای متفاوتی بروز می دهند. هدف اصلی از طرح این بحث، نشان دادن اهمیت و چگونگی تاثیر عقاید بر کنش ها و رفتارهای فردی و اجتماعی با استفاده از مبحث آشنای جبر و اختیار است. سوال اصلی در این مقاله این است که اعتقاد به جبر یا اختیار در نگرش و رفتار فرق اسلامی چه تاثیری داشته است؟ در این پژوهش با استفاده از منابع و ابزار کتابخانه ای، در ابتدا به توصیف و توضیح تاریخی بحث و سپس به تبیین چرائی و چگونگی گرایش معتقدین به جبر یا اختیار در بین فرق اسلامی و رفتارهای ناشی از آن می پردازیم و ضمن پاسخ به سوالات به بعضی از شبهات رایج در بحث و پاسخ شیعه به آنها، اشاره خواهیم داشت. بنظر می رسد پیش و بیش از آنکه نفس عقیده به جبر یا اختیار، نگرش و رفتار افراد و گروهها را مشخص کند، امیال و منافع فردی و گروهی و میزان دسترسی و تبعیت از معصومین است که در نگرش و رفتار معتقدین اثرگذار است.