تحلیل اصول اخلاقی حاکم بر رفتار پرداخت کنندگان و دریافت کنندگان وجوه خیربه با رویکرد اسلامی

هر چند رفتارهای خیرخواهانه بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی را به خود اختصاص می دهند، رفتار مطلوب در این بخش کمتر مورد مطالعه قرار می گیرد. با توجه به نقش بخش خیریه در ترمیم نواقص عملکرد بازار و دولت و همچنین مشکلات خاص فعالیت های خیرخواهانه، این مقاله با مراجعه به نصوص قرآنی و روایی به روش توصیفی- تحلیلی، به کشف و ارائه اصول اخلاقی حاکم بر رفتارهای پرداخت کنندگان و دریافت کنندگان وجوه خیریه می پردازد. بر اساس یافته های تحقیق, قاعده کلی در رفتارهای خیرخواهانه «بیشینه کردن کمک به دیگران با اکتفاء به مقدار کم برای خود»است. قواعد فرعی حاکم بر بخشش به دیگران به عنوان جزئی از برنامه تخصیص درامد فرد مسلمان شامل مواردیهمچون آهتمام به تامین نیازهای دیگران به جای ارضاء خواسته هاء رعایت اعتدال در تخصیص درآمد میان تکافلاجتماعی، مصارف شخصی فعلی و پس انداز برای آینده، قصد رضایت الهی در انفاق، رعایت اولویت گیرندگان کمکبه ترتیب الآقرب فالاقرب، رعایت اولویت نیازها به ترتیب الاهم فالاهم، رعایت اعتدال و میانه روی، رعایت عزت نفس وکرامت گیرندگان مباشرت در اعطاء و پرهیز از دخیره سازی و تسریع در تخصیص وجوه خیریه نام برد. رعایت قواعد واصول مزبور در رفتارهای بخش خیریه، موجب بهبود عملکرد این بخش و ایحاد نهادی مناسب تر برای تکمیل عملکردبازار و دولت خواهد گردید.