بررسی وضعیت پیاده سازی مدیریت دانش در مرکز اسناد انقلاب اسلامی بر اساس مدل بکوویتز و ویلیامز

هدف: عصر حاضر، عصر تغییر و تحول سریع دانش است و سازمان ها به منظور بقاء، باید پیوسته برای جمع آوری داده های مناسب از محیط خارجی و داخلی و تبدیل آن ها به دانش اقدام کنند. در چنین شرایطی، دانش که یک دارایی و منبع ارزشمند راهبردی به شمار می رود، جایگزین سرمایه و انرژی شده است و به موقعیتی استوار برای ادامه حیات در سازمان های پویا و نوآور تبدیل شده و رمز موفقیت سازمان ها در عرصه رقابت جهانی محسوب می شود. در این میان، یکی از ابزارهایی که می تواند سازمان ها را در تامین این اهداف یاری کند، مدیریت دانش است. به بیان دیگر مدیریت دانش بهترین راه حل ها را جهت گسترش، پرورش و بهره برداری از دانش فردی و تبدیل آن به دانش سازمانی فراهم می کند، همچنین به افراد کمک می کند تا این دانش سازمانی را به اشتراک گذاشته و به گونه ای بکار گیرند که منجر به بهبود عملکرد سازمانی شود. لذا با توجه به اهمیت موضوع در سازمان های بزرگ وجود سیستم مدیریت دانش امری حیاتی است. از این رو این پژوهش باهدف تعیین وضعیت پیاده سازی مدیریت دانش در مرکز اسناد انقلاب اسلامی انجام شده است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه مدیران و کارشناسان مرکز اسناد انقلاب اسلامی تشکیل داده اند (۸۰ نفر) که به علت محدودیت جامعه نمونه گیری صورت نگرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه تشخیص مدیریت دانش بوکوویتز و ویلیام ۱۹۹۹ (Moghimi,۱۳۹۰) بود که روایی صوری آن با کسب نظر از اساتید مجرب تایید و به منظور پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ (۸۲/۰) استفاده شد. داده های گردآوری شده در دو سطح  توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. یافته ها: مشخص گردید که از دیدگاه جامعه موردمطالعه وضعیت میانگین ابعاد هفت گانه پیاده سازی مدیریت دانش شامل یافتن دانش در حد زیاد (۸۲۴/۳ از ۵)، به کارگیری دانش در حد زیاد (۷۹۶/۳)، یادگیری دانش در حد زیاد (۸۴۸/۳)، تسهیم دانش در حد زیاد ( ۷۱۶/۳)، ارزیابی دانش در حد زیاد ( ۸۳۰/۳)، ایجاد و نگهداری دانش در حد زیاد (۸۰۸/۳)و مرحله حذف دانش در حد زیاد (۸۲۹/۳)، می باشد. درمجموع نیز میانگین به دست آمده از مراحل مختلف در پیاده سازی دانش در حد زیاد ( ۸۰۷/۳) ارزیابی شد. همچنین یافته ها نشان داد که بین دیدگاه مدیران و کارشناسان مرکز اسناد انقلاب اسلامی درباره نقش مدیریت دانش بر توسعه خدمات و کارایی و همچنین درباره عناصر پیاده سازی مدیریت دانش تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری:  نتایج نشان داد که عوامل یافتن، به کارگیری، یادگیری، تسهیم، ارزیابی، ایجاد/نگهداری و حذف دانش در پیاده سازی مدیریت دانش تاثیرگذار هستند. نتایج نشان داد که وضعیت مدیریت دانش بر اساس  این مدل در مرکز اسناد انقلاب اسلامی تهران بالاتر از حد متوسط می باشد و در وضعیت مناسبی می باشد. این امر نشان دهنده توجه مدیران و کارشناسان نسبت به اهمیت و ارزش دانش و اشتراک آن و نشان دهنده توجه به برنامه های مدیریت دانش می باشد. در میان عوامل هفتگانه مورد بررسی، میانگین عامل یادگیری دانش بیشتر از سایر عوامل بوده است. همچنین، از میان سایر عوامل، عامل تسهیم دانش که مرکز ثقل برنامه های مدیریت دانش است اگرچه در وضعیت نسبتا مناسبی است لیکن نسبت به سایر عوامل کمترین میانگین را به خود اختصاص داده است. لذا توجه بیشتر مدیران به فرهنگ سازی در این زمینه از طریق مشوق های مادی(افزایش حقوق،ترفیع شغلی) و غیرمادی(تشویق،احترام) و پشتیبانی مدیریت از اشتراک دانش باعث تقویت این عامل در مرکز اسناد انقلاب اسلامی تهران می شود. به عبارت دیگر، اگر الگوهای فرهنگی موجود مناسب نباشد، علی رغم تلاش و نیت خیر افراد برای تسهیم دانش، دانشی که انتقال می یابد بسیار ناچیز خواهد بود از سویی دیگر یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن بود که  با توجه به اهمیت روزافزون دانش در سازمان هایی همچون مراکز اسناد، مدیریت دانش ابزاری بسیار سودمند برای بهره مندی از مزایای آن خواهد بود. اگر کارکنان و مدیران به عنوان سرمایه انسانی به این باور برسند که پیاده سازی مدیریت دانش در انجام موثر وظایف به حفظ و نگهداری شغل، توسعه شخصی و پیشرفت شغلی آنها کمک کرده و همچنین استفاده از ابزارهای نوین وفرایندهای دانش به عنوان سرمایه ساختاری، ارتقای سرمایه فکری به یک واقعیت تبدیل خواهد شد. مرکز اسناد انقلاب اسلامی تهران با استفاده از برنامه های مدیریت دانش می توانند از دانش کتابداران و کارشناسان، اطلاعات و دانش موجود در مخازن سازمانی بهترین سود را ببرند، ارائه خدمات خود را بهبود داده و نیازهای اطلاعاتی محققین و کاربران خود را بهتر برآورده سازند.