بررسی خصوصیات فیزیکی شیمیایی شیر خام جمع آوری شده از منطقه اراک در سال ۱۴۰۰

شیر، یکی از پر مصرف ترین محصولات لبنی است که از ارزش غذایی بسیار زیادی برخوردار است. این فرآورده ارزشمند دارای ویژگی های فیزیکی شیمیایی خاصی است که بایستی در هنگام تحویل به کارخانجات لبنی مورد ارزیابی قرار گیرد. در حال حاضر، برخی از صاحبان صنعت شیر به جنبه های بهداشتی و کیفیت شیر خام تحویلی توجه زیادی نداشته و تنها شاخصهایی مانند چربی را مورد ارزشابی قرارداده و براساس آن بهای شیر را به دامدار پرداخت می کنند. اما با اندازه گیری شاخص های فیزیکی شیمیایی شیر، می توان کیفیت شیرهای تحویلی را بطور دقیق تری کنترل مود. در این مطالعه، تعداد ۱۲۰ نمونه شیر از شیرهای جمع آوری شده از منطقه اراک، در طی فصول گرم و سرد سال اخذ گردید. بر روی نمونه ها شاخص هایی نظیر نقطه انجماد، اسیدیته، pH، ماده خشک، دانسیته، پروتئین و چربی شیرها مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین برای پی بردن به تقلبات صورت گرفته آزمون هایی جهت شناسایی مواد شیونده، فرمالین، نمک، آب اکسیژنه، آب و جوش شیرین افزوده شده روی نمونه های شیر انجام شد. نتایج نشان داد که اختصاصات شیرهای تولید شده از قبیل دانسیته، نقطه انجماد، پروتئین، چربی، pH، اسیدیته و ماده خشک در فصول سرد و گرم سال اختلاف آماری معی داری با یکدیگر ندارند. تقلبات در شیرهای جمع آوری شده در فصل سرد سال مربوط به اضافه کردن دترجنت و آب اکسیژنه به میزان ۱/۶ درصد و در فصل گرم سال مربوط به مواد شوینده۱/۶ درصد، آب اکسیژنه ۳/۳ درصد، فرمالین ۱/۶ درصد و جوش شیرین ۱۳/۲ درصد بود. مقایسه وقوع تقلبات در شیر طی فصول سرد و گرم سال نشان داد که میزان این تقلبات در فصول گرم سال به مراتب بیشتر از فصول سرد سال است (P<۰/۰۵). نتایج نشان داد که تقلب در شیرهای تولید شده در شهرستان اراک وجود داشته و در فصول گرم به مراتب بیشتر از فصول سرد است.