نشانه شناسی مفهوم خداوند در شعر فروغ فرخزاد

نفوذ انکارنشدنی علم نشانه شناسی به زمینه های مختلف علمی و هنری انگیزهای شد تا در این مجال آثار فروغ فرخزاد را ازاین منظر به بررسی بنشینیم. پژوهش حاضر با هدف بررسی نشانهشناسی مجموعه ی آثار این شاعر و با محوریت مفهوم)خداوند( صورت گرفته است. قطعا شاعری بیپروا، همچون فروغ؛ برای رساندن مفهوم آثارش علاوه بر روایت مستقیم بهنشانه ها نیز توسل می جوید؛ اما این نکته که برای ذکر نام خدا و مفهومی که از این نام در ذهن دارد؛ آیا سراغ نشانه ها رفتهاست یا خیر؛ هنوز جای تامل دارد و با توجه به اینکه تحقیقات پیشین، آثار فروغ را از منظر نشانه شناسی در زمینه هایی غیراز نشانه شناسی مفهوم خداوند بررسی کرده اند؛ به بررسی اشعار این شاعر از این منظر پرداختیم. نگارنده در این اثر، نخستبه شرح پیشینه ی نشانه شناسی و نیز توضیح این علم پرداخته است و سپس با انتخاب یک اثر به عنوان نمونه ای از کلیت آثارسروده شده در هر مجموعه، به بررسی و تحلیل ذهنیت مذهبی شاعر و نشانه های بکار رفته در هر مجموعه پرداخته است.در نهایت با بررسی اشعار و جستجوی نشانه های خدا در پنج مجموعه ی شعر او مشخص شد که فروغ در هر پنج مجموعه یشعرش از حضور نشانه ها بهره جسته اما درصد حضور این نشانه ها در هر مجموعه ی شعریش با نوساناتی همراه بوده استکه نشان میدهد کاربرد نشانه ها در سه مجموعه ی اول فروغ )اسیر، دیوار و عصیان( سطحی تر و بدون تاویل پذیری مفهومیاست و در دو مجموعه ی آخر او شاهد رشد وسیعتر واژگان کلیدی و نشانه ها هستیم به طوری که مجال تحلیل آثار درابعاد وسیع تری فراهم می آید و دست مخاطب برای تفهیم آثار در حیطه های مذهبی و شخصی بازتر است. لازم به ذکراست در این پژوهش، سعی بر آن شد که از آرا و نظرات نظریه پردازان در مجموع استفاده شود و تکیه بر نظریه ی خاصیدر کار دخیل نبوده است.