بررسی مبانی و مستندات «حبوه» در فقه امامیه و ضرورت اصلاح قانون مدنی

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 240

فایل این مقاله در 36 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LAWT-3-5_005

تاریخ نمایه سازی: 17 آذر 1401

چکیده مقاله:

طبق نظر مشهور فقهای امامیه، لباس، شمشیر، انگشتر و قرآن پدر پس از فوت به پسر بزرگتر او تعلق دارد و سایرین از ارث آنها محروم هستند. مستند این محرومیت روایات وارده در این خصوص، و ادعای اجماع می باشد. در طرف مقابل، آیاتی از قرآن، نصیب تمام ورثه را در تمام ماترک اعلام می کنند و نافی هر گونه تبعیض میان ورثه نسبت به اموال برجای مانده از متوفی می باشند. روایات متعددی نیز در جهت موافقت با قرآن قابلیت استشهاد دارند. اجماع ادعایی به فرض تحقق آن، بر روایات وارده مبتنی و به اصطلاح مدرکی است. روایات وارده نیز مخالف با عموم و اطلاق کتاب بوده و با برخی روایات موافق با قرآن نیز در تعارض هستند. ادعای اجماع، شهرت و ضرورت مذهب نیز نمی تواند مویدی برای این حکم باشد. با عنایت به این دلایل پیشنهاد می گردد ماده ۹۱۵ از قانون مدنی حذف گردد.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: ارث ، حبوه ، اجماع ، محرومیت ، ترکه ، ماده ۹۱۵ قانون مدنی

نویسندگان

محمد حسن صادقی مقدم

دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

ابراهیم فولادی سوادکوهی

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ۱- قرآن مجید۲- آبی، حسن بن ابی طالب، ...
  • آل بحر العلوم، سید محمد، (۱۴۰۳)، بلغه الفقیه، ج۳، قم: ...
  • ابن زهره، حمزه بن علی، (۱۴۱۷)، غنیه النزوع، قم: موسسه ...
  • اراکی، محمد علی، (۱۴۱۳)، رساله فی الارث، قم، موسسه در ...
  • اردبیلی، احمد بن محمد، (۱۴۱۴)، مجمع الفائده و البرهان فی ...
  • اردبیلی، محمد بن علی، (۱۴۰۳)، جامع الرواه و ازاحه الاشتباهات ...
  • انصاری، شیخ مرتضی، (۱۴۱۵)، الوصایا و المواریث، قم: کنگره جهانی ...
  • بابویه قمی، محمد بن علی (شیخ صدوق)، (۱۴۰۴)، من لا ...
  • بحرالعلوم، سید مهدی، (۱۴۰۶)، الدره النجفیه، بیروت، دارالزهراء ...
  • بحرانی آل عصفور، محمد بن حسین، (بی تا)، الانوار اللوامع ...
  • بحرانی آل طعان، احمد بن شیخ صالح، (۱۴۱۹)، الرسائل الاحمدیه، ...
  • بروجردی، حاج آقا حسین، (۱۴۱۳)، تقریرات ثلاث، قم:موسسه نشر اسلامی ...
  • ، (۱۳۹۹)، جامع احادیث الشیعه، ج۱، قم، المطبعه العلمیه۱۵- بغدادی، ...
  • ، (۱۴۱۳)، المسائل الصاغانیه، قم: کنگره هزاره شیخ مفید ...
  • ، (۱۴۲۴)، تفسیر القرآن المجید، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات ...
  • تمیمی مغربی، نعمان بن محمد، (۱۳۸۳)، دعائم الاسلام، ج۲، قاهره: ...
  • جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی)، (۱۴۱۶)، مسالک الافهام الی ...
  • ، (بی تا)(الف)، الرسائل، قم: منشورات مکتبه بصیرتی، چاپ سنگی ...
  • ، (۱۴۱۴)، حاشیه الارشاد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی ...
  • ، (بی تا) (ب)، روضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ...
  • جزایری، سید عبد الله، (بی تا)، التحفه السنیه فی شرح ...
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (۱۳۸۶)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، ...
  • ، (۱۳۸۷)، المدونه، تهران، گنج دانش ...
  • حسینی عاملی، محمد جواد، (بی تا)، مفتاح الکرامه فی شرح ...
  • حلبی، ابی الصلاح، (بی تا)،الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبه امیر ...
  • حلی، ابی القاسم (محقق حلی)، (۱۴۰۹)، شرایع الاسلام فی مسائل ...
  • ، (۱۴۱۰)، مختصر النافع فی فقه الامامیه، تهران:انتشارات بعثت ...
  • ، (۱۴۱۲)، النهایه و نکتها، قم، دفتر انتشارات اسلامی ...
  • حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی)، (۱۳۶۸)، تبصره المتعلمین فی ...
  • ، (۱۴۱۳)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج۳، ...
  • ، (۱۴۱۰)، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، ج۲، قم: موسسه ...
  • ، (بی تا)، تحریر الاحکام الشریعه الی مذهب الامامیه، ج۲، ...
  • ، (۱۴۱۹)، مختلف الشیعه، قم: موسسه نشر اسلامی ...
  • ، (۱۴۲۱)، تلخیص المرام فی معرفه الاحکام، قم، دفتر تبلیغات ...
  • ، (۱۴۱۷)، خلاصه الاقوال فی معرفه الرجال، قم، موسسه نشر ...
  • حلی، محمد بن حسن(فخر المحققین)، (۱۳۸۷)، ایضاح الفوائد فی شرح ...
  • حلی، محمد بن ادریس(ابن ادریس)، (۱۴۰۵)،السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج۳، ...
  • حلی، یحیی بن سعید، (۱۴۰۵)، الجامع للشرایع، قم: مطبعه العلمیه ...
  • حلی، احمد بن فهد، (۱۴۰۷)، المهذب البارع، ج۴، قم، موسسه ...
  • حلی، حسن بن علی بن داود، (۱۳۹۳)، رجال(معروف به رجال ...
  • خاجوئی، محمد اسماعیل، (بی تا)، الرسائل، ج۲، بی جا، دار ...
  • خوانساری، سید محمد، (۱۴۰۵)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ...
  • خوئی، سید ابو القاسم، (۱۴۱۰)، منهاج الصالحین، ج۲، قم: مدینه ...
  • ، (۱۴۱۳)، معجم رجال الحدیث، ج۱(الف) و۴ (ب) و ۵ ...
  • ، (۱۴۱۷)، مصباح الاصول (به قلم سید محمد بهسودی)، ج۲، ...
  • رازی، ابو الفتوح، (۱۴۰۸)، روض الجنان و روح الجنان، ج۵، ...
  • راوندی، قطب الدین، (۱۴۰۵)، فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، ...
  • ربانی، محمد حسن، (۱۳۸۴)، بررسی نظریات رجالی امام خمینی، قم: ...
  • روحانی، سید محمد، (۱۴۱۸)، منهاج الصالحین، کویت، مکتبه الالفین ...
  • روحانی، سید محمد صادق، (۱۴۰۴)، منهاج الصالحین، سازمان چاپ مهر، ...
  • زین الدین، محمد امین، (۱۴۱۳)، کلمه التقوی، قم، سید جواد ...
  • سایس، محمد علی، (بی تا)، تفسیر آیات الاحکام، بی جا ...
  • سبحانی، جعفر، (۱۴۱۵)، نظام الارث فی شریعه الاسلامی الغراء، قم: ...
  • ، (۱۴۲۸)، کلیات فی علم الرجال، قم، موسسه الامام الصادق ...
  • سبزواری، محمد باقر، (۱۴۲۳)، کفایه الاحکام، ج۲، قم، موسسه نشر ...
  • سیستانی، سید علی، (بی تا)، منهاج الصالحین، بی جا ...
  • سیوری حلی، مقداد (فاضل مقداد)، (۱۴۱۹)، کنز العرفان فی فقه ...
  • ، (۱۴۰۴)، التنقیح الرائع فی شرح مختصر النافع، قم، کتابخانه ...
  • شبر، سید عبدالله، (۱۴۰۷)، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، ...
  • شکاری، روشنعلی و فولادی سوادکوهی، ابراهیم، (۱۳۸۶)، ادله ارث زوجه ...
  • شوشتری، محمد تقی، (۱۴۰۶)، النجعه فی شرح اللمعه، ج۱۰، تهران، ...
  • صادقی تهرانی، محمد، (۱۴۱۲)، تبصره الفقهاء بین الکتاب و السنه، ...
  • ، (بی تا)، تفسیر الموضوعی، ج۱۶، قم، چاپ افست ...
  • ، (۱۴۱۹)، البلاغ فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات جامعه القرآن ...
  • صانعی، یوسف، (۱۴۳۱)، التعلیقه علی تحریر الوسیله، تهران، موسسه نشر ...
  • صیمری، مفلح بن حسن، (۱۴۲۰)، غایه المرام فی شرح شرایع ...
  • طباطبایی، محمد حسین، (۱۴۱۷)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، قم، ...
  • طباطبایی، سیدعلی، (۱۴۱۲)، ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع بالدلایل، ...
  • ، (۱۴۰۹)، الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع، قم، کتابخانه ...
  • طباطبایی، محمد مهدی، (۱۳۶۳)، الفوائد الرجالیه، ج۳، تهران، مکتبه الصادق ...
  • طباطبایی حکیم، سیدمحسن، (۱۴۱۰)، منهاج الصالحین، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات ...
  • طباطبایی حکیم، سید محمد سعید، (۱۴۱۵)، منهاج الصالحین، بیروت، دارالصفوه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، (۱۳۷۲)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • ، (۱۳۷۷)، جوامع الجامع، ج۱، تهران، انتشارات دانشگاه تهران ...
  • طرابلسی، عبد العزیز بن البراج، (۱۴۰۸)، المهذب، ج۲، قم: موسسه ...
  • طوسی، خواجه نصیر الدین، (۱۳۸۲)، الفرائض النصیریه، فقه اهل بیت، ...
  • طوسی، محمد بن حسن (شیخ طوسی)، (۱۳۶۵)، تهذیب الاحکام، ج۹ ...
  • ، (۱۳۸۷)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج۴، تهران: مکتبه المرتضویه ...
  • ، (۱۴۱۴)، الخلاف، ج۴، قم: مو سسه نشر اسلامی ...
  • ، (۱۳۹۰)، الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار، ج۴، تهران: ...
  • ، (بی تا)، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، قم، ...
  • ، (۱۴۱۷)، الفهرست، قم، موسسه نشر اسلامی ...
  • ، (۱۴۰۴)، اختیار معرفه الرجال(رجال کشی)، ج۲، قم، موسسه آل ...
  • ، (۱۴۱۵)، رجال، قم، موسسه نشر اسلامی ...
  • طوسی، محمد بن علی(ابن همزه)، (۱۴۰۸)، الوسیله الی نیل الفضیله، ...
  • عاملی، شیخ حر، (۱۴۰۹)، وسائل الشیعه، ج۲۶، قم، موسسه آل ...
  • عاملی، بهاءالدین محمد بن حسین، (۱۳۱۹)، جامع عباسی، تهران، موسسه ...
  • عمید زنجانی، عباسعلی و فولادی سوادکوهی، ابراهیم، (۱۳۹۰)، آراء فقهای ...
  • فاضل لنکرانی، محمد، (۱۳۷۴)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، ...
  • فاضل هندی، محمد بن حسین، (۱۴۱۶)، کشف اللثام و الابهام ...
  • فضل الله، محمد حسین، (بی تا)، ثمار البحر، بی جا ...
  • فیض کاشانی، ملا محسن، (۱۴۲۱)، مفاتیح الشرایع، ج۳، قم: مجمع ...
  • فیاض، محمد اسحاق، (بی تا)، منهاج الصالحین، ج۳، قم، مکتبه ...
  • قمی، علی بن مومن، (۱۴۲۱)، جامع الخلاف و الوفاق، قم، ...
  • کاظمی، جواد بن سعید (فاضل جواد)، (۱۳۶۵)، مسالک الافهام الی ...
  • کرکی، علی بن حسین، (۱۴۱۲)، الرسائل، قم، موسسه نشر اسلامی ...
  • کلباسی، محمد ابراهیم، (۱۴۳۱)، الارث فی فقه الجعفری، ج۲، بیروت، ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۳۶۷)، الکافی، ج۷ (الف) ج۶ (ب)، ...
  • کیدری، محمد بن حسین، (۱۴۱۶)، اصباح الشیعه، قم: موسسه امام ...
  • مجلسی، مولی محمدباقر (مجلسی ثانی)، (۱۴۰۴)، مرآه العقول فی شرح ...
  • ، (۱۴۰۶)، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار، قم، کتابخانه ...
  • مجلسی، مولی محمد تقی (مجلسی اول)، (۱۴۰۶)، روضه المتقین فی ...
  • مکی عاملی، محمد بن جمال الدین (شهید اول)، (۱۴۱۱)، لمعه ...
  • ، (بی تا)، الدروس الشرعیه، ج۲، قم: نشر آثار اسلامی ...
  • منتظری، حسینعلی، (۱۴۱۳)، الاحکام الشرعیه، قم: نشر تفکر ...
  • موسوی البغدادی، علی بن الحسین (سید مرتضی)، (۱۴۱۵)، الانتصار، قم: ...
  • ، (۱۴۰۵)،رسائل المرتضی، ج۱، قم: دار القرآن الکریم ...
  • موسوی خمینی، سید روح الله، (۱۴۲۶)، تحریر الوسیله، تهران: موسسه ...
  • ، (۱۴۱۰)، الطهاره، قم، مطبعه مهر۱۱۳- موسوی سبزواری، سید عبد ...
  • ، (۱۴۱۳)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج۳۰، ...
  • موسوی غروی، سید محمد جواد، (۱۳۷۷)، فقه استدلالی در مسائل ...
  • مهرپور، حسین، (۱۳۷۶)، بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ...
  • نجاشی الاسدی، ابو العباس، (۱۴۱۶)، رجال، قم: موسسه نشر اسلامی ...
  • نراقی، احمد بن محمد، (۱۴۱۹)، مستند الشیعه، ج۱۹، قم: موسسه ...
  • نجاشی الاسدی، ابو العباس، (۱۴۱۶)، رجال، قم، موسسه نشر اسلامی ...
  • نجفی، محمد حسن، (۱۳۶۸)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ...
  • نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد، (۱۴۱۶)، غرائب القرآن و ...
  • واسطی بغدادی، احمد بن حسین (ابن غضائری)، (۱۴۲۲)، الرجال، قم، ...
  • وحید بهبهانی، محمد باقر، (۱۴۱۷)، حاشیه مجمع الفائده و البرهان، ...
  • هروی اصفهانی، محمدتقی، (۱۴۲۸)، المیراث لجمیع الوراث، فقه اهل بیت، ...
  • نمایش کامل مراجع