دترمینیسم اقلیم شناختی ابن خلدون و پیدایش علوم و تمدن بشری

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 390

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TUHIS-12-29_005

تاریخ نمایه سازی: 17 آذر 1401

چکیده مقاله:

ابن خلدون مورخ و متفکر مسلمان ازجمله معدود نظریه پردازان طراز اول جهان اسلام است که در برخی از حوزه ها نظریه های بدیعی را طرح کرده است که تاکنون مورد تجزیه وتحلیل قرار نگرفته است. یکی از این حوزه ها جغرافیا و به طور دقیق تر اقلیم شناسی است. پرسش مقاله کنونی در گام نخست این است که ابن خلدون چه معنایی از اقلیم را موردنظر داشته است و در گام بعد به چه رابطه ای میان اقلیم و جامعه بشری باور داشته است؟ فرضیه پژوهش ازاین قرار است که زیرساخت اندیشه وی در مورد اقلیم نظریه هفت اقلیمی یونانی است و ابن خلدون در یک «تبیین علی» اقلیم را به منزله «علت تامه» شالوده تکوین علوم، هنرها، خلق وخوها و نژاد بشری تلقی می کرده است. پژوهش حاضر نشان می دهد که ابن خلدون اقالیم معتدل یعنی اقلیم های ۳ و ۴ و ۵ را در پرورش و شکل گیری انسان های هنجارمند، مستعد و متمدن مهم تلقی کرده و از سوی دیگر در اقالیم به دوراز اعتدال همچون اقالیم ۱ و ۲ و ۶ و ۷ که با استوا و قطب متناظرند، انسان هایی به دوراز تمدن و با ناهنجاری های مختلف پرورش می یابند. نتایج تحقیق نشانگر آن است که ابن خلدون به یک نوع دترمینیسم اقلیم شناختی در جامعه بشری باور داشته است که درنتیجه آن در اقلیم های نامعتدل انسان های منحرف ظهور می یابند و در اقالیم معتدل پیامبران و نوابغ به منصه ظهور می رسند.

نویسندگان

شیرزاد خزائی

استادیار دانشگاه بیرجند

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب‎هاآرین‎پور، یحیی (۱۳۷۴)، از صبا تا نیما: تاریخ ۱۵۰ سال ...
  • اورسل، ارنست (۱۳۸۲)، سفرنامه قفقاز و ایران، ترجمه علی‎اصغر سعیدی، ...
  • بارنز، آلکس (۱۳۷۳) سفرنامه بارنز؛ سفر به ایران در عهد ...
  • بن تان، اگوست (۱۳۵۴)، سفرنامه بن تان، ترجمه منصوره اتحادیه ...
  • پارسانسب (غلام)، محمد (۱۳۹۰)، نظریه و نقد رمان تاریخی فارسی ...
  • چرچیل، جورج پرسی (۱۳۶۹)، فرهنگ رجال قاجار، ترجمه غلامحسین میرزاصالح، ...
  • دروویل، گاسپار (۱۳۸۷)، سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محیی، تهران، گوتنبرگ ...
  • دوکوتزبوئه، موریس (۱۳۶۵)، مسافرت به ایران؛ دوران فتحعلی شاه قاجار، ...
  • دیالافوآ، ژان (۱۳۹۳)، از قفقاز تا پرسپولیس، ترجمه محمد مجلسی، ...
  • ژوبر، آ. پ (۱۳۲۲)، مسافرت به ارمنستان و ایران، ترجمه ...
  • سالور (عمادالسلطنه)، حسینقلی میرزا (۱۳۹۰)، آقا محمدخان قاجار، به اهتمام ...
  • سپهران، کامران (۱۳۸۱)، ردپای تزلزل؛ رمان تاریخی ایران ۱۳۲۰-۱۳۰۰، تهران، ...
  • فیودورکوف (۱۳۷۲)، سفرنامه بارون فیودورکوف، ترجمه اسکندر ذبیحیان، تهران، فکر ...
  • عاقلی، باقر (۱۳۸۱)، خاندان‎های حکومتگر در ایران، تهران، علم ...
  • عضدالدوله، احمد میرزا (۱۳۶۲)، تاریخ عضدی، تهران، سرو ...
  • غلام، محمد (۱۳۸۱)، رمان تاریخی؛ سیر و نقد و تحلیل ...
  • کوهمره (امیر)، زین‎العابدین (۱۳۸۴)، رساله تدابیر شاه و وزیر در ...
  • لوکاچ، گئورگ (۱۳۸۸)، رمان تاریخی، ترجمه شاپور بهیان، تهران، اختران ...
  • هاوتورن، جرمی (۱۳۹۴)، پیش‎درآمدی بر شناخت رمان، ترجمه شاپور بهیان، ...
  • هدایت، رضاقلی خان (۱۳۸۰)، روضه‎الصفای ناصری، تصحیح جمشید کیانفر، تهران، ...
  • مقاله‎هاایبزامز، م. ه، «مروری بر تاریخچه رمان» در کتاب رمان ...
  • پارسی‎نژاد شیرازی، کامران، «رسالت واقعی رمان تاریخی»، ادبیات داستانی، شماره ...
  • حاتمی، زهرا، «شرح خواستگاری‎ها و ازدواج‎های عمادالسلطنه»، پیام بهارستان، دوره ...
  • دستغیب، عبدالعلی، «نقد و نظر: نخستین رمان و رمان‎نویس تاریخی ...
  • علیپور گسکری، بهناز، «رمان تاریخی و دو رویکرد مکمل»، کتاب ...
  • غلام، محمد، «نقش ترجمه در پیدایش رمان تاریخی در ایران»، ...
  • غلام، محمد، «سیری در رمان‎های تاریخی فارسی»، رشد آموزش زبان ...
  • لور، کاترین، «رمان چیست؟»، ترجمه محمدرضا قلیچ‎خانی، بیدار، شماره ۷، ...
  • مسعودنیا، حسین و عاطفه فروغی، «بازتاب تحولات سیاسی و اجتماعی ...
  • نیکیتین، ب، مقاله «رمان تاریخی در ادبیات فارسی کنونی»، نامه ...
  • ولی‎نیا، بهارک و ابراهیم محمدی، «نوع‎شناسی تطبیقی رمان تاریخی فارسی ...
  • مصاحبه‎هاپرستش، شهرام و بهزاد دوران و محمد غلام، سرنوشت رمان ...
  • دهباشی، علی، «نقد ادبی: رمان تاریخی به مثابه ژانر ادبی»، ...
  • نمایش کامل مراجع