روند دگرگونی نقوش و شعائر مذهبی بر روی سکه های دوره صفوی

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 179

فایل این مقاله در 49 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TUHIS-7-12_003

تاریخ نمایه سازی: 17 آذر 1401

چکیده مقاله:

چکیده با تشکیل دولت صفویه (۹۰۷- ۱۱۳۵ه.ق.) در گستره­ی جغرافیایی ایران، که به پایان یافتن پراکنده حکومتی و برقراری وحدت سیاسی در این کشور منجر شد، از آن پس جامعه­ی ایرانی تحت تاثیر گرایشات سیاسی و مذهبی این سلسله قرار گرفت. صفویان، سنت­های حکومتی و فرهنگی قدیم ایران را تداوم دادند اما با ترویج مبانی اعتقادی شیعه­ی دوازده امامی به­عنوان مذهب رسمی، هویت متمایزی به مملکت و مردم آن بخشیدند که بخشی از این تمایزات تا امروز نیز باقی مانده است. این ویژگی بر روی نقوش و محتوای مسکوکات این دوره نیز تاثیر گذاشت و سکه­های ضرب شده­ی این سلسله دارای ماهیت و سبکی خاص گردید. در حکومت­های پیش از صفویه در ایران نیز تغییرات شکلی و مفهومی بر روی سکه­ها متاثر از سیاست و دیانت آن­ها و بازتابی از نگرش­های سیاسی و مذهبی سلاطین و حکمرانان بوده است. از این رو، در مقایسه با سکه­های دوره­ی ایلخانی که تحت تاثیر وضعیت مذهبی موجود، دارای شعائر و نقوش مربوط به سایر مذاهب غیر اسلامی است، در عصر صفویه قدرت مذهبی پادشاهان و حمایت آنان از مذهب رسمی، مانع قدرت­نمایی سایر مذاهب در کشور و از جمله عدم نقر شعائر و نقوش غیر شیعی بر روی سکه­ها گردید. در این پژوهش، به روش ترکیبی میدانی و کتابخانه­ای، به شیوه­ی تاریخی- تحلیلی روند نقوش و شعائر مذهبی نقر شده بر روی سکه­های صفوی و نیز نگرش سلاطین این سلسله از نقر این نقوش و شعائر بر سکه­های رایج، مورد بررسی قرار گرفته و با سکه­های دوره ایلخانی و تیموری مقایسه شده است. یافته پژوهش حاکی از آن است که صفویان از سکه به­مثابه­ی ابزاری در نشر شعائر شیعی بهره گرفته و برخی از نقوش سکه­های این دوره با پیش از خود متفاوت است.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: صفویه ، پادشاهان صفوی ، سکه ، نقوش ، شعائر مذهبی

نویسندگان

جهانبخش ثواقب

استاد تاریخ /دانشگاه لرستان

شهاب شهیدانی

استادیار تاریخ /دانشگاه لرستان

سیاوش امرایی

دانشجوی دکترای تاریخ ایران اسلامی دانشگاه لرستان و کارشناس میراث فرهنگی لرستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسماعیلی، صغری (۱۳۸۵)، سکه­ها و مهرهای دوره صفوی، تهران، پژوهشگاه ...
  • اشپولر، برتولد (۱۳۷۴)، تاریخ مغول در ایران، ترجمه محمود میرآفتاب، ...
  • پیگولوسکایا، ن. و. (و دیگران) (۱۳۵۴)، تاریخ ایران از دوران ...
  • تاریخ عالم­آرای صفوی (۱۳۶۳)، [مولف ناشناس] به کوشش یدالله شکری، ...
  • ترابی طباطبایی، جمال (۲۵۳۵)،سکه­های آق­قویونلو و مبنای وحدت حکومت صفویه ...
  • _________ (۱۳۵۳)، «سکه­های متنوع از اباقاآن»، بررسی­های تاریخی، سال نهم، ...
  • _________ (۱۳۵۰)، سکه­های شاهان اسلامی ایران، ج۲، بی­جا، نشریه شماره ...
  • حبیبی، منصوره (۱۳۸۱)، «سیلک، نمادها و نشانه­ها (نقوش جانوری و ...
  • خزائی، محمد (۱۳۸۰)، « نقش شیر نمود امام علی (ع) ...
  • _______ (۱۳۸۶)، «تاویل نقوش نمادین طاووس و سیمرغ در بناهای ...
  • دادور، ابوالقاسم؛ مبینی، مهتاب (۱۳۸۷)، «بررسی تطبیقی نقش گاو در ...
  • ذکاء، یحیی (۱۳۴۴)، «تاریخچه تغییرات و تحولات درفش و علامت ...
  • رابینو، لویی (۱۳۵۳)، سکه­های شاهان ایرانی: آلبوم سکه­ها، نشان­ها و ...
  • رشیدالدین فضل­الله (۱۳۶۲)، جامع التواریخ، به کوشش بهمن کریمی، ج۲، ...
  • رهبرگنجه، تورج (۱۳۸۲)، «نقش اسماء متبرکه بر روی سکه­های اسلامی»، ...
  • زارع­زاده، فهیمه؛ پورمند، حسنعلی (۱۳۸۸)، «بازنمود باورداشت­های مردم یزد در ...
  • سرافرازی، عباس (۱۳۸۹)، «گرایش­های سیاسی، مذهبی ایلخانان براساس مسکوکات ایلخانی»، ...
  • سرفراز، علی­اکبر؛ آورزمانی، فریدون (۱۳۸۳)، سکه­های ایران از آغاز تا ...
  • سیوری، راجر (۱۳۷۲)، ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران، ...
  • شاپوریان، رضا (۱۳۵۱)، «نقش سکه­های صفویه»، مجله خرد و کوشش، ...
  • شریعت­زاده، علی­اصغر (۱۳۹۰)، سکه­های ایران زمین، تهران، پازینه.. ...
  • شهبازی فراهانی، داریوش (۱۳۸۰)، تاریخ سکه (دوره قاجاریه)، تهران، پلیکان.. ...
  • صبا، منتخب؛ اسفندیار، کوه­نور (۱۳۸۴)، دایره­المعارف هنرهای سنتی ایران، ج۱و۲، ...
  • ضیاءپور، جلیل (۱۳۵۳)، نقوش زینتی در ایران زمین، اداره کل ...
  • عبدالهی، منیژه (۱۳۸۱)، فرهنگ­نامه جانوران در ادب پارسی، بخش نخست، ...
  • عقیلی، عبدالله (۱۳۸۹)، پول و سکه، تنظیم و بازبینی علی ...
  • _________ (۱۳۷۷)، دارالضرب­های ایران در دوره اسلامی، تهران، بنیاد موقوفات ...
  • فرح­بخش، هوشنگ (۱۳۵۴)، سکه­های ضربی، چکشی ایران (صفویه، افغان­ها، افشاریه، ...
  • فلسفی، نصرالله (۱۳۶۹)، زندگانی شاه عباس اول، ج۲، چاپ چهارم، ...
  • قائینی، فرزانه (۱۳۸۸)، سکه­های دوره صفویه، تهران، پازینه.. ...
  • کسروی، احمد (۱۳۵۲)، کاروند کسروی، مجموعه ۷۸ رساله، به کوشش ...
  • لکهارت، لارنس (۱۳۶۸)، انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه ...
  • متی، رودی (۱۳۹۳)، ایران در بحران: زوال صفویه و سقوط ...
  • مدرسی طباطبائی، حسین (۱۳۵۱)، «فلوس­های ضرب قم»، هنر و مردم، ...
  • مشیری، محمد (۱۳۵۳)، سکه­شناسی ایرانی، سکه اسماعیل، نشریه ادبیات و ...
  • نوایی، عبدالحسین (۱۳۶۸)، شاه اسماعیل صفوی، مجموعه اسناد و مکاتبات ...
  • ولش، آنتونی (۱۳۸۵)، نگارگری و حامیان صفوی، ترجمه روح­الله رجبی، ...
  • هال، جیمز (۱۳۸۳)، فرهنگ نگاره­ای نمادها در هنر شرق و ...
  • سکه­های گنجینه قلعه فلک­الافلاک.. ...
  • Catalogue of the coin of the shahs of Persia in ...
  • Journal of the oriental numismatic society, No.۲۱۴ (winter۲۰۱۳) p ۱۶.. ...
  • American Numismatic Society.. ...
  • “The David Collection, Copenhagen” www.davidmus.dk.. ...
  • نمایش کامل مراجع