بررسی طول دوره نهفتگی و پیشرفت نژاد ۱.۲ بیماری پژمردگی فوزاریومی در برخی ژنوتیپهای ملون (Cucumis melo L.)

بیماری پژمردگی فوزاریومی یکی از مهمترین بیماریهای ملون میباشد که سبب خسارت بین ۲۰ تا %۸۰ در مزارع ملون میشود و در شرایط مساعد گسترش بیماری به %۱۰۰ نیز میرسد. در برنامه های اصلاحی دستیابی به ارقام مقاوم از جمله مهمترین روشهای کنترل این بیماری به حساب می آید. در این پژوهش ۲۰ ژنوتیپ گیاه ملون شامل ۱۶ توده بومی ملون جمع آوری شده از نقاط مختلف ایران، دو ژنوتیپ خارجی و به همراه ۲ لاین افتراقی ایزابل و شارنته تی به ترتیب به عنوان ارقام شاهد مقاوم و حساس برای شناسایی منبع جدیدی از مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی مطالعه شد. کلیه آزمایشها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پردیس کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. ریشه گیاهچه های جوان ۱۲-۱۴ روزه کشت شده در سینی کشت به آرامی خارج و با آب شستشو داده شدند تا محتویات کوکوپیت و پرلیت اطراف ریشه جدا شود. سپس ریشه گیاهان به مدت ۲ دقیقه در محلول سوسپانسیون اسپور Fusarium oxysporum f. sp. melonis نژاد ۱.۲ با غلظت ۱۰۶ اسپور کنیدیوم در میلیلیتر تلقیح شدند. گیاهان، دوباره به سینی کشت حاوی خاک ضدعفونی شده منتقل و ۹ روز بعد از مایه زنی، تاریخ ظهور اولین علائم روی بوته ها یادداشتشد. گسترش علا۵ئم روی بوته ها هر روز در یک نوبت در بازه زمانی ۳۰ روزه تا زمان مرگ کامل بوته صورت پذیرفت. ارزیابی مقاومت با استفاده از شاخصهای LP و AUDPC در ژنوتیپها محاسبه گردید. بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپها ملون بر مبنای شاخصهای مذکور با استفاده از روشهای آماری تجزیه واریانس و تجزیه خوشهای انجام شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها حاکی از وجود اختلاف معنیدار %۱ بین ژنوتیپها برای هر دو شاخص مورد مطالعه بود. بر اساس نتایج حاصل ژنوتیپ ایزابل بیشترین سطح مقاومت و توده عسگرآبادی و تاشکندی بزرگ، کمترین میزان مقاومت به بیماری پژمردگی فوزاریومی نژاد ۱.۲ را نشان دادند. همچنین تجزیه خوشهای توده ها بر اساس روش Ward منجر به شناسایی سه گروه از ۱۸ توده مورد مطالعه به همراه دو لاین افتراقی شاهد شد. نتایج به دست آمده از خوشه بندی ژنوتیپها نشان داد که توده کوری -هیبرید F۲ و کالیفرنیا F۱ کمترین فاصله را با ژنوتیپ ایزابل دارند.