جنگ های نیابتی بازیگران منطقه ای و تحولات ژئوپلیتیکی آسیای جنوب غربی

ساختار نظام بین الملل در سال های بعد از جنگ سرد با تحولات ژئوپلیتیکی روبه رو شده است. نشانه های چنین تحولی را می توان در حوزه منطقه ای جنوب غرب آسیا مشاهده نمود. واقعیت های تحول منطقه ای بیانگر آن است که در این حوزه جغرافیایی تمرکز نیروهای قدرت ساز، آشوب ساز و منازعه آفرین ایجاد شده است. در فرآیند شکل گیری نظم جدید منطقه ای در آسیای جنوب غربی، نشانه هایی از بحران سازی و تهدید مشاهده می شود. در این فرآیند، بازیگران منطقه ای و قدرت های بزرگ تلاش دارند تا شکل جدیدی از معادله قدرت را سازماندهی کنند. شکل گیری «جنگ های نیابتی» و گسترش «منازعات نامتقارن» را می توان در زمره عوامل و نشانه های بحران منطقه ای در آسیای جنوب غربی دانست. چنین فرآیندی منجر به بازتولید رقابت های امنیتی در روابط بازیگران اصلی حوزه منطقه ای همانند ایران، عربستان، ترکیه، رژیم صهیونیستی و مصر گردیده است. تبیین نقش بازیگران منطقه ای در فضای تحولات ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا نیازمند شناخت اهداف، ابزارها و الگوی کنش بازیگران منطقه ای است. برای نیل به چنین اهدافی، می توان این پرسش را مطرح نمود که: «بازیگران منطقه ای در آسیای جنوب غربی دارای چه الگوهای کنش تاکتیکی و عملیاتی هستند؟» در پاسخ به این پرسش لازم است تا این فرضیه مطرح شود که: «بازیگران منطقه ای برای تاثیرگذاری بر تحولات ژئوپلیتیکی غرب آسیا از سازوکارهایی همانند سازماندهی جنگ های نیابتی و منازعات نامتقارن بهره می گیرند.» در تبیین این مقاله از «رهیافت هویت ساختار» بهره گرفته می شود.