تاثیر اندیشه های عرفانی در تزئینات معماری بناهای دوره ایلخانی نمونه مطالعاتی: مسجد جامع ورامین
محل انتشار: فصلنامه مطالعات فضا و مکان، دوره: 1، شماره: 1
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 362
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JSPS-1-1_004
تاریخ نمایه سازی: 27 آذر 1401
چکیده مقاله:
طی دورانهای مختلف تاریخی تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی به بهترین شکل در هنر و معماری ظاهر شده بهگونهای که آثار معماری هر دوره، نشان دهنده باورها و اندیشه های غالب آن جامعه است؛ بر جامعه ایلخانی نیز اندیشه های عرفانی و تصوف حاکم بودهاست. در این دوره آموزه های عرفانی در تمامی بخش های جامعه، بهخصوص معماری و تزئینات معماری، گسترش یافت؛ بهطوریکه در اکثر بناهای این دوره این تاثیرات مشهود است. موضوع مقاله حاضر، بررسی تاثیر اندیشه های عرفانی در تزئینات معماری دوره ایلخانی و تزئینات مسجد جامع ورامین، بهعنوان یکی از بناهای مهم این دوره است. به عبارتی این پژوهش به بررسی نمود عرفان در آثار و تزئینات معماری دوره ی ایلخانان مغول می پردازد. روشتحقیق مقاله، بررسی و تحلیلهای تفسیری-تاریخی متون و آثار معماری دوره ایلخانی است. از یافتههای پژوهش این شواهد حاصل میشود که تصوف و اندیشه های عرفانی، حکومت و معماران ایلخانی را تحتتاثیر قرار داده و این تاثیرات در تزئینات معماری بناهای این دوره بهویژه در تزئینات مساجد نمایان است. در مسجد جامع ورامین از هر سه نوع تزئینات (هندسی، گیاهی و کتیبه ای) استفاده شدهاست که این طرح ها بهطور عمده هندسی و یا کتیبه ای هستند. با این وجود نقوش گیاهی نیز، هرچند اندک ولی در بنا وجود دارند. این کتیبه ها دارای مضامین دینی و یا تاریخی هستند که کتیبه های تاریخی جهت توضیح چگونگی و زمان آغاز بنا به کار می روند. همچنین در طرح های هندسی که بیشترین حجم تزئینات را به خود اختصاص داده و با اسلوب بسیار موثری نیز بهکار رفته اند از مفاهیم نمادین اعداد و اشکال به وفور استفاده شده که به مضامین عرفانی اشاره دارند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
لیدا بلیلان اصل
گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
حنانه فیاض مقدم
گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
رقیه غفاری حافظ
گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :