شناسایی فرم،کاربرد و تزئینات کجاوه در نگارگری ایرانی دوره های تیموری و صفوی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 222

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NIAMG-7-20_006

تاریخ نمایه سازی: 29 آذر 1401

چکیده مقاله:

نگارگری ایرانی، منبع مفیدی برای شناخت ابزار و وسایل کاربردی زندگی مردم در اعصار تاریخ ایران است. وجود کجاوه به عنوان وسیله حمل و نقل در ایران گذشته، در برخی نگاره های دوره تیموری و صفوی نیز مشهود است. مساله ی مقاله حاضر، به چگونگی شکل، کاربرد و تزیینات کجاوه در نگارگری دوره های تیموری و صفوی بر اساس داستان نگاره ها می پردازد. همانطور که از وسایلی همچون کجاوه و تخت های روان برای جابه جایی افراد و اشیاء درمیان اقشار جامعه استفاده می شده است، کاربرد و حضور دائمی این ابزار حمل و نقل در زندگی روزمره از دلایل تصویر شدن این عنصر در نگارگری ادوار مختف با موضوعات متنوع می باشد که در شکل های گوناگون و با تزئینات رایج آن دوره در نگاره ها مصور شده است. انواع مختلف کجاوه و اشخاصی که درون کجاوه قرار گرفته اند، کاربری های آن و نیز شیوه ی تصویرگری آن در نگارگری عصر تیموری و صفوی، موضوعی است که پرداختن به آن، مساله اصلی پژوهش حاضر است. باتوجه به اندک بودن پژوهش ها در این زمینه، هدف از انجام این پژوهش دستیابی به اطلاعات جامعی در مورد کاربرد کجاوه و فرم شناسی و نقوش و تزیینات بکاربرده شده در کجاوه ها در نگارگری دوره تیموری و صفوی است. بر این اساس سوالات اصلی مقاله بدین شرح است:۱. کجاوه در نگاره های دوره تیموری و صفوی از چه فرم ها و کاربردی برخوردار بوده است؟ ۲. کجاوه در نگاره های دوره تیموری و صفوی با چه نقوشی تزئین شده است؟روش تحقیق در مقاله ی حاضر بر مبنای ماهیت توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. همچنین روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز کیفی بوده است که با بررسی فرم و کاربرد کجاوه و نیز نقوش و تزئینات آن ها در ۱۳ نمونه نگاره دوره تیموری و صفوی که در قالب ۵ نمونه نگاره با ماهیت رزمی و ۸ نمونه نگاره با موضوع بزمی است به تحلیل، جمع بندی در قالب جداول و ارائه نتیجه گیری می پردازدنتایج تحقیق نشان می دهد که هم در نگاره هایی که ماهیت رزمی دارند و هم نگاره های بزمی مربوط به دو دوره تیموری و صفوی، تصویر کجاوه مشهود بود. این تصویر در نگاره های رزمی غالبا بسته شده بر پشت فیل و بدون سقف و دارای نقوش ختایی، هندسی و جانوری بوده اما درنگاره های بزمی بر پشت شتر و دارای سقف، ترسیم شده که بیشتر با تزئینات ختایی، هندسی و اسلیمی مزین شده است. کجاوه در نگاره های دوره تیموری ساده تر و به صورت سه ضلعی است اما در نگاره های دوره صفوی در فرم های چندضلعی و پرآرایه تر می باشد.

نویسندگان

زینب نیک نسب

دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی، دانشگاه هنراسلامی تبریز، شهر تبریز، استان آذربایجان شرقی

آرزو پایدارفرد

استادیار دانشگاه بیرجند، شهربیرجند، استان خراسان جنوبی.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اخوی، امید. (۱۳۹۰). «کاروانسراها در گذر تاریخ»، کتاب ماه تاریخ ...
  • اسماعیلی مهرا، حمید؛ بیگدلی، علی؛ ادریسی، مهری. (۱۳۹۶). «بررسی اخلاق ...
  • آژند، یعقوب. (۱۳۸۷). مکتب نگارگری شیراز. تهران: فرهنگستان هنر جمهوری ...
  • باستانی پاریزی، محمد ابراهیم. (۱۳۵۲). «تن آدمی شریف است...»، یغما، ...
  • بهارزاده، پروین. (۱۳۹۲). «بازخوانی مفاهیم «زوج» و «زوجیت» درقرآن کریم»، ...
  • بهنام، عیسی. (۱۳۴۵). «شاهکارهای هنری ایران»، هنرومردم، شماره ۵۲، ۹-۶ ...
  • بیرشک، احمد؛ داناسرشت، اکبر. (۱۳۶۴). «استاداکبرداناسرشت و ریاضیات از «بیرونی» ...
  • پورگیو، فریده؛ عبداللهی، منیژه. (۱۳۸۳). «جست وجوی جان و جهان، ...
  • جهانگرد، فرانک. (۱۳۹۱). «نگاهی انتقادی به ترجمه، تصحیح و تحشیه ...
  • دستغیب، سیدعبدالعلی. (۱۳۸۰). «نگاهی به سفرنامه های آل احمد»، کیهان ...
  • ذکاء، یحیی. (۱۳۴۱). «چهره های جاویدان هنر «غیاث نقشبند»: نقاشی ...
  • رحمت ابادی، الهام. (۱۳۸۷). «از کجاوه، کالسکه وماشین دودی تا ...
  • رمضان جماعت، مینا؛ اکبری، زینب. (۱۳۹۲). «تحولات بافتی تهران در ...
  • زنجانی، برات. (۱۳۸۰). «نکاتی چند از معانی عبارت های گلستان ...
  • شاه سنایی، محمدرضا؛ طباطبایی، سید محمد کاظم. (۱۳۹۶). «بررسی نظریه ...
  • شعبان پور، منیره. (۱۳۸۲). «مکتب نگارگری هرات و هفت اورنگ»، ...
  • طاهری، علیرضا؛ شاه چراغ، سیده معصومه. (۱۳۹۵). «مطالعه تطبیقی نقوش ...
  • عابدینی، احمد. (۱۳۷۶). «استفاده از سایه و سایبان در حال ...
  • عباسی، جواد. (۱۳۸۸). «آخرین روزهای غازان خان و بحران در ...
  • عبداله زاده فرد، علیرضا؛ رحمانی، مجید. (۱۳۹۵). «طراحی ورودی شهرهای ...
  • عمید، حسن. (۱۳۵۷). فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر ...
  • قائمی، فرزاد. (۱۳۹۳). «نقد و تحلیل ساختار آیینی اسطوره سیاوش ...
  • قلی زاده، عادل. (۱۳۸۱). «استاد محمد سیاه قلم»، فصلنامه هنر، ...
  • کورکیان، ا.م؛ سیکر، ژ.پ. (۱۳۷۷). باغ های خیال. مترجم: پرویز ...
  • کرباسی، کلود؛ پرهیزگاری، ماری؛ پریشان زاده، پیام؛ شهوند، پریناز. (۱۳۸۹). ...
  • گری، بازیل. (۱۳۸۳). نقاشی ایرانی. مترجم: عربعلی شروه. تهران: دنیای ...
  • لوکونین، ولادیمیر؛ ایوانوف، آناتولی. (۱۳۹۱). نگارگری ایرانی. مترجم: حسین یاوری ...
  • محرابی کالی، فردین؛ معصومی، محسن. (۱۳۹۲). «فیل در دوره سلاطین ...
  • معین، محمد. (۱۳۸۶). فرهنگ فارسی معین (یک جلدی). تهران: فرهنگ ...
  • مهدی پور، محمود. (۱۳۸۷). «مرزهای نوآوری»، فرهنگ کوثر، شماره ۷۳، ...
  • نایب پور، صفورا؛ اسفندیاری، زهرا. (۱۳۹۴). «بررسی نمادین ساختار و ...
  • یعقوبی، مهدی؛ یاوری سرتختی، محمدجواد. (۱۳۹۵). «بازتاب تاریخ فرهنگی و ...
  • نمایش کامل مراجع