رده بندی هواپیماهای جت آموزشی پیشرفته با استفاده از روش های تحلیل سلسله مراتبی و تاکسونومی

آموزش دانشجویان خلبانی نظامی در سه مرحله مقدماتی، پایه و پیشرفته انجام می­ شود و پس از آن وارد مراحل بعدی یعنی ورود به جنگنده، جنگنده پیشرفته و اسکادران آموزشی می­ گردند. در کشورمان به دلیل عدم وجود هواپیمای جت آموزشی پیشرفته، دانشجو پس از طی دوره پایه بلافاصله وارد مرحله چهارم (ورود به جنگنده) می­ شود. هزینه یک ساعت آموزش با هواپیمای مرحله چهارم حدود ۵ تا ۱۰ برابر یک ساعت آموزش با هواپیمای مرحله سوم  (جت آموزشی پیشرفته) است که علاوه بر افزایش بار مالی، کیفیت آموزشی را تحت تاثیر قرار می ­دهد. بنابراین قراردادن این نوع هواپیما در مراحل آموزشی ضروری است. در این تحقیق ویژگی­ های مهمی که یک جت آموزشی پیشرفته باید داشته باشد مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین ویژگی­ ها شاخص­ های کیفی چند ارزشی اثرگذار در انتخاب هواپیمای جت آموزشی مطرح شده اند که در قالب معیارهای شش گانه پایه،  عملکردی، ایمنی، سامانه ها، تجهیزات کمک ناوبری و تعمیر و نگهداری دسته بندی شدند و در مجموع ۳۰ معیار و زیر معیار استخراج گردید. در این مقاله، علاوه بر تعیین معیارهای انتخاب هواپیمای جت آموزشی پیشرفته، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تاکسونومی جهت رتبه­ بندی هواپیماهای جت آموزشی پیشرفته جهان استفاده شده و نتایج مقایسه گردیدند. همچنین مزایا و معایب این دو روش در این موضوع خاص بیان شده است.