زیبایی شناسی کارکرد نور در تذهیب های قرآنی (با تاکید بر مبانی حکمت نوریه سهروردی)
محل انتشار: دوفصلنامه نگارینه هنر اسلامی، دوره: 1، شماره: 1
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 162
فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_NIAMG-1-1_003
تاریخ نمایه سازی: 30 آذر 1401
چکیده مقاله:
قرآن، معتبرترین منبع اندیشه اسلامی با تزیینات خاص خود دربردارنده عناصر کلیدی هنر اسلامی چون نور، فرم و رنگ است؛ سهروردی بنیانگذار حکمت نوریه با تاویل آیاتی از قرآن که در آنها به نور اشاره شده، نور را نماد اصیلی چون نماد عالم خیال میداند که اصل نقوش، رنگها و صور تجریدی هنر اسلامی در آنجاست؛ هنر اسلامی، خصوصا تذهیب، هویدای حضور باطنی نماد نور است؛ لذا تبیین نور از دیدگاه «شهاب الدین سهروردی» خصوصا به عنوان موسس وجودشناسی عالم نورانی خیال در انطباق با آموزههای قرآن و هنر اسلامی میتواند سرآغاز جدیدی باشد به مسائل حکمی و لوازمی که در ذهن و زبان و ناخودآگاه هنرمندان مسلمان موثر است. از طرفی تذهیب قرآنی به سبب تجریدی بودن با تاکید بر چنین مفاهیمی نیاز به رمز گشایی دارد. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که پس از بازخوانی رمز نور نزد سهروردی تاثیر این نوع نگاه به عالم، در هنر اسلامی و به ویژه در تذهیبهای قرآنی دوره صفویه نشان داده شود تا آنچه از نور در نقوش و رنگهای بکار رفته در آن از جمله رنگ طلایی حضور بارز دارد، با رویکرد زیباییشناسی و نمادشناسی به روش تطبیقی تحلیل شود تا نتیجه حاصل گردد که چگونه نور در فضای تزیینی حواشی قرآن و شکل نقوش آن چون شمسه و رنگهای تذهیب خصوصا رنگ طلایی جلوهگر ساحت نورانی و زیبایی اعلی شده است. منابع به صورت کتابخانهای گردآوری شده و تصاویر از طریق عکسبرداری نمونههایی از قرآنهای دوره صفویه موزه ملی قرآن کریم تهران و موزه هنرهای تزیینی اصفهان حاصل آمده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
آرزو پایدارفرد
دانشجوی دکترای هنر اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز و عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه بیرجند
فاطمه شفیعی
کارشناس ارشد فلسفه اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :