عقلانیت دینی و عقلانیت ابزاری مطالعه موردی: بر مبنای رابطه عقل، دین و فطرت از دیدگاه علامه طباطبایی

چکیده: قواعدی بر رفتار انسانها حاکم است که رفتارهای آن ها را شکل می دهد و مبنای تصمیم گیری آن ها قرار می گیرد. اگر به آن قواعد دست یابیم می توانیم رفتار افراد را تحلیل، تبیین و پیش بینی کنیم. بسیاری از قواعد که بر رفتار انسان ها حاکم است و مبنای تصمیم گیری شان قرار می گیرد، ممکن است مابه آنها دسترسی نداشته باشیم؛ اما بعضی قواعد عمومیت دارد، همگانی است؛ یعنی رفتار همه، یا اکثریت افراد نوع انسان، از این قواعد تبعیت میکند؛ به عبارت دیگر همه افراد انسان سازگار عمل میکنند، یعنی هیچ فردی در صورتی که به صدق گزاره ای اذعان کند، به صدق نقیضش اذعان نمی کند، یا هیچ فردی بر ضد منافع و اهداف خودش عمل نمی کند.سو الی که مطرح می شود این است که عقلانیت دینی چیست و با عقلانیت ابزاری چه تفاوتهای دارد؟ به نظر می رسد عقلانیت دینی، عقلانیت مبتنی بر سلامت فطرت و وحی است اما عقلانیت ابزاری عقلانیت مبتنی بر احساسات باطنی یعنی شهوت و غضب میباشد.