پاندمی کرونا فرصتی برای افزایش مسوولیت پذیری، ایثار و نوع دوستی: تجربه ای از کارورز پزشکی

همه گیری ویروس کرونا در کشور که از اسفند ماه سال ۱۳۹۸ شروع شد، مشکلات و معضلات فراوانی را برای همه اقشار جامعه به وجود آورد. در این پاندمی کادر درمان با آگاهی کامل از خطرات جدی پیش رو و با در معرض خطر قرار دادن زندگی و حیات خود برای کمک به جان هم نوع از هیچ تلاشی فرو نگذاشتند. همان گونه که از ابتدای راه تحصیل در علوم پزشکی برای آن آماده می شدند، اما چالش های ناشی از پاندمی برای کارورزان پزشکی به عنوان بخشی از کادر درمان قابل توجه بوده است، زیرا که در کنار تمام این خطرات، مقوله آموزش نیز تحت شعاع قرار گرفته بود. نویسنده حاضر که کارورز پزشکی است در این دست­نوشته سعی دارد تا بر اساس تجارب عملی خود به چالش هایی بپردازد که تماما با ضرر و آسیب همراه نبودند بلکه گاهی تجارب مفید و سازنده به ارمغان آورده اند. شاید بتوان گفت بزرگترین چالش برای اینترن های پزشکی در زمان پاندمی کرونا محرومیت از تنوع کیس ها و دیدن بیماری های مختلف در بالین بوده است، آنجا که نیاز است علم تئوری پزشکی بر بالین بیمار جنبه عینی و عملی بیابد. بر همگان آشکار است که علم پزشکی حاصل تجربه است و تجربه نیز حاصل ارتباط دادن داده های نظری کتب و منابع مختلف با موارد عینی بالینی است. پزشکی که مریض نبیند پزشک نمی شود یا حداقل پزشک خوبی نمی شود. در نتیجه لازم است در جهت جبران این چالش اقدامی صورت گیرد. البته که آموزش مجازی تا حدودی توانسته به این چالش کمک کند، اما به صورت کامل جبران نشده است. چالش دیگری که مطرح می شود جنبه های روانی ناشی از ابتلا به ویروس بوده است، اهمیت این موضوع  به خصوص در اوایل شروع پاندمی پر رنگ تر بوده است؛ آنجا که مشخص نبود بعد از ابتلا آیا می توان جان سالم به در برد یا خیر و مواجه با تنش های زیادی از قبیل: استرس ناشی از عدم کفایت آموزش در دوران کرونا و از دست رفتن فرصت آموزش تمام و کمال، استرس ناشی از آلودگی وسایل در پاویون های اینترن های پزشکی به نحوی وسواس گرایانه، استرس ناشی از انتقال عفونت به خانواده های دانشجویان، استرس ناشی از مشاهده مرگ و میر بالای بیماران در محیط بیمارستان، استرس ناشی از فقدان همکاران فوت شده به دلیل کرونا. البته پاندمی کرونا برای دانشجویان فرصت هایی را نیز فراهم آورده است و باعث افزایش مسوولیت پذیری، ایثار، نوع دوستی، خودگذشتگی نیز شده است. اینترن های جوان که هزاران امید و آرزو برای آینده خود داشتند حال در جاده ای قرار داشتند که انتهای آن مشخص نبود؛ اما روحیه ایثار و نوع دوستی که هدف اول همه تحصیل گران علوم پزشکی است، آن ها را در این راه ثابت قدم نگه داشته است. نویسنده به عنوان کارورز پزشکی بر این باور است که کارورزان پزشکی ایثار و نوع دوستی را در بحران کرونا تجربه کرده اند و موارد زیر نمونه هایی از آنچه است که تجربه شده است: پذیرش سختی حاصل از دوری از خانواده جهت جلوگیری از انتقال به آن ها در عوض خدمت به بیماران و هم­نوعان در بیمارستان، نوشتن وصیت نامه و گذشتن از زندگی خود در جهت خدمت رسانی به بیماران مبتلا در بیمارستان، تحمل پوشش‎های ضد کرونایی طاقت فرسا در فصول گرم، ادامه خدمت رسانی و حضور در شیفت ها علی رغم بیماری خفیف خود و یا در دوره نقاهت با کم ترین استراحت، ارائه خدمت در شیفت های بیش تر و با کم ترین دوره های مرخصی و استراحت جهت جبران کمبود نیرو، ارائه خدمت در بیمارستان علی رغم ابتلای برخی از کادر درمان به سایر بیماری های مزمن پرخطر از لحاظ عوارض کرونا، ارائه خدمت بدون انتظار از حقوق و مزایا مادی، صرفا جهت انجام وظیفه حرفه ای و کمک به هم­نوع. مطالعه تمپسکی (Tempski) و همکاران نیز نشان داد انگیزه اصلی دانشجویان پزشکی از شرکت در تیم های درمانی برای کمک رسانی در پاندمی کووید ۱۹، نوع دوستی بوده است. این انگیزه مقدم بر تمایل آنها به آموزش بوده است(۱). مسوولیت پذیری، ایثار، نوع دوستی، خودگذشتگی شاید در ظاهر فقط چهار عبارت باشند، اما می تواند در عمل منجر به سازندگی کشور شود و شاید بزرگ ترین ثمره پاندمی کرونا برای کارورزان پزشکی همین بوده باشد.