بررسی آزمایشگاهی تاثیر اختلاف رقوم بستر کانال های متقاطع بر الگوی فرسایش و رسوب گذاری (یادداشت تحقیقاتی)

 در خلال بهره برداری از شبکه های کانال های روباز (شبکه های آبیاری، زهکشی، کشتی رانی و ...)، بعضا کانال هایی به­صورت جانبی به کانال اصلی برخورد می کنند. ممکن است در خلال اجرا و به­دلایل طبیعی یا انسانی مانند اشتباه در پیاده سازی نقاط، اختلاف ترازهایی نیز در کف دو کانال ایجاد شود. در این مقاله تاثیر عواملی چون نسبت دبی کانال متقاطع به مستقیم، نسبت اختلاف رقوم بستر، فرسایش­پذیر و فرسایش­ناپذیر بودن بستر، و دانه­بندی مصالح بستر بر میزان عمق آب­شستگی در یک اتصال ۹۰ درجه به­صورت آزمایشگاهی با استفاده از فلومی به طول ۵ متر و عرض ۳۰ سانتی متر و کانال متقاطع فلومی به طول ۵/۲ متر و عرض ۳۰ سانتی متر بررسی شده است. مقایسه نتایج به دست آمده در حالتی­که کف دو کانال دارای اختلاف تراز است با حالت بدون اختلاف تراز آن، نشان می­دهد که با افزایش اختلاف تراز کف دو کانال، فرسایش نیز تا ۷۸ درصد برای حالت هر دو کانال فرسایش­پذیر افزایش می یابد که این میزان برای حالت کانال متقاطع فرسایش­ناپذیر تا ۴۵ درصد کمتر است. دلیل این امر می تواند ایجادجریان پرتابی در حالتی باشد که کانال متقاطع دارای بستر فرسایش­ناپذیر است. افزایش سرعت جریان در شیب به­وجود آمده در محل اتصال دو کانال، وقتی کف دو کانال فرسایش­پذیر باشند، می تواند باعث افزایش عمق چاله فرسایشی گردد.