بازچرخانی زهاب مزارع نیشکرجنوب خوزستان برای کشت برنج با هدف بهبود بهره وری آب در شبکه های آبیاری و زهکشی

تولید زهاب در جنوب استان خوزستان یکی از مشکلات جدی است. استفاده از این زهاب بر میزان تخصیص آب به شبکه های آبیاری استان اثرگذاراست. بازچرخانی زهاب برای کشت برنج می تواند به عنوان بستری مناسب در منطقه مورد توجه قرار گیرد. برای نیل به این هدف، پژوهشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار درکشت و صنعت میرزا کوچک خان اجرا شد. دور آبیاری با زهاب نیشکر شامل هرروزه (I۰) و تناوب ­های یک روز در میان (I۱) و دو روز در میان (I۲) به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته و ۹ رقم و لاین اصلاحی برنج مقاوم به شوری در کرت های فرعی قرار داده ­شدند. نتایج تحقیق نشان داد با کاهش قابل توجه آب از دور آبیاری هرروزه به تناوب­ های یک روز در میان و دو روز در میان، میزان عملکرد ازI۰ با متوسط ۲۱۴۰ به ۲۲۴۸ کیلوگرم بر هکتار بهI۱ روندی افزایشی دارد و در I۲ نسبت به I۰­ با افتی۳۰ درصد به شدت روبه رو می­شود. در پایش درصد سدیم قابل تبادل خاک (ESP)، نتایج بررسی ­ها نشان داد که در هر دو رژیم آبیاری I۰ وI۱، خاک مزرعه در وضعیت سدیمی بودن قرار نمی­ گیرد و تنها در وضعیت شور باقی می­ ماند. این مسئله به دلیل آبیاری در سراسر فصل رشد و وجود زهکشی زیرزمینی است که باعث خروج املاح از پروفیل خاک شده است. هرچند در I۲، به دلیل خشکی دادن مزرعه و هجوم شوری به لایه ­های سطحی خاک، وضعیت پروفیل خاک تا زیر عمق توسعه ریشه با افزایش ۱۷ درصددر  ESP به وضعیت سدیمی نزدیک می­شود. معلوم شد در این مدت، شوری عصاره اشباع خاک ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.