تاملی پیرامون معانی «حکم ارشادی»

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 204

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FVH-16-45_011

تاریخ نمایه سازی: 12 دی 1401

چکیده مقاله:

یکی از اصطلاحات پرکاربرد در دانش فقه و اصول و در خصوص اعتبارهای شرعی، مولوی یا ارشادی بودن حکم است. با وجود کاربردهای نسبتا زیاد اصطلاح «حکم ارشادی» در متون اصولی و فقهی، بحث مستقلی پیرامون معانی و مفاهیم چندگانه این مصطلح رویت نمی­شود که همین زمینه را برای خلط مبحث ها و عدم وضوح مطالب مربوط پدید آورده است. بر پایه این پژوهش که در راستای تبیین معانی حکم ارشادی با جستجو در مباحث و زمینه­های مختلف کتب فقهی و اصولی انجام شده، اصطلاح «مولوی» یا «ارشادی» بین چند معنا و مفهوم اشتراک لفظی یافته است: ۱. ارشاد به حکم وضعی، نه حکم تکلیفی مولوی؛ ۲. ارشاد به حکم شرعی الهی در مقابل حکم مولوی حکومتی؛ ۳. ارشاد به مصالح دنیوی بدون تاثیر اخروی؛ ۴. ارشاد به درک عقل در کشف حکم شرعی؛ ۵. ارشاد به بنا عقلا در فرض استقلال آن در کشف حکم شرعی و ۶. بیان حکم متقدم یا متاخر از ثبوت حکم شرعی(سلسله معالیل). به جز اشتراک در مدلول لغوی، وجه مشترک بین این معانی منتفی است و هر یک از احکام شرعی ممکن است با توجه به یک معنا ارشادی و با توجه به معنای دیگری مولوی باشد.

کلیدواژه ها:

ارشاد به بنای عقلا ، ارشاد به حکم عقل ، ارشاد به حکم وضعی ، حکم ارشادی ، حکم مولوی

نویسندگان

مصطفی کارگریان مروستی

گروه حقوق دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع). تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن حکیم(ترجمه ناصر مکارم شیرازی)آملی، میرزا هاشم(۱۴۰۶) ، المعالم الماثوره، ...
  • اصفهانی، محمد حسین(۱۴۲۹)، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه، بیروت: موسسه ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین(۱۳۸۳)، مطارح الانظار، قم: مجمع الفکر الاسلامی ...
  • بروجردی، سید حسین(۱۴۱۵)، نهایه الاصول، مقرر: حسین علی منتظری، تهران: ...
  • (بی تا)، نهایه التقریر، مقرر: فاضل لنکرانی ...
  • جناتی ، محمد ابراهیم(بی تا)، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب ...
  • حسینی روحانی، سید صادق(۱۴۲۹)، منهاج الفقاهه ، قم: انوار الهدی ...
  • حسینی شیرازی، سید صادق(۱۴۲۶)، بیان الفقه فی شرح العروه الوثقی، ...
  • (۱۴۲۶)، بیان الفقه فی شرح العروه الوثقی ، قم: دار ...
  • حسینی حائری، سید کاظم(۱۴۲۵)، المرجعیه و القیاده ، قم: دار ...
  • حکیم، محمد تقی(۱۴۱۸)، الاصول العامه فی الفقه المقارن، قم: مجمع ...
  • خمینی، سید روح الله(۱۴۱۵)، انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه، ...
  • (۱۴۱۰)، الرسائل، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان ...
  • (۱۴۱۸)، الاجتهاد و التقلید ، تهران: موسسه تنظیم ونشر آثار ...
  • خوانساری، سید احمد(۱۴۰۵)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع ، ...
  • خویی، سید ابو القاسم(۱۴۱۸)، فقه الشیعه، مقرر: سید محمد مهدی ...
  • (۱۴۱۸)، موسوعه الامام الخوئی ، قم: موسسه احیاء آثار الامام ...
  • (بی تا)، المستند فی شرح العروه الوثقی، مقرر: مرتضی بروجردی ...
  • رحیمی، علیرضا(بی تا)، تاریخ الفقه و تطوراته، جمعی از بزرگان ...
  • رشتی، حبیبالله(بی تا)، بدائع الافکار، قم: موسسه آل البیتD.روحانی، محمدصادق(۱۳۸۳)، ...
  • روحانی، محمد(۱۴۱۳)، منتقی الاصول، قم: دفتر آیت الله سید محمد ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر(۱۳۸۳)، اصول الفقه المقارن فیما لا نص فیه، ...
  • (۱۴۱۹)، مصادر الفقه الاسلامی و منابعه ، بیروت: دار الاضواء ...
  • سیستانی، سید علی حسینی(۱۴۱۴)، قاعده لا ضرر و لا ضرار، ...
  • صدر، سید محمد باقر(۱۴۰۸) ، بحوث فی شرح العروه الوثقی ...
  • (۱۴۱۷)، بحوث فی علم الاصول، مقررحسن عبد الساتر، بیروت: الدار ...
  • (۱۴۲۳)، دروس فی علم الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی ...
  • طباطبایی، محمدحسین(۱۴۲۹)، حاشیه الکفایه، قم: بنیاد علمی و فکری علامه ...
  • عراقی نجفی، عبد النبی(بی تا)، التقریرات المسمی بالمحاکمات بین الاعلام، ...
  • عراقی، ضیاءالدین(۱۴۱۱)، منهاج الاصول، مقرر: محمدابراهیم کرباسی، بیروت: دار البلاغه ...
  • علیدوست، ابوالقاسم(۱۳۹۱)، فقه و عقل، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ...
  • فاضل موحدی لنکرانی، محمد(بی تا)، اصول فقه شیعه، قم: مرکز ...
  • (۱۴۳۰)، دراسات فی الاصول، قم: مرکز فقه الائمه الاطهارD ...
  • فخلعی، محمدتقی(۱۳۸۹)، مطالعات اسلامی(فقه و اصول) ...
  • فشارکی، محمدباقر(۱۴۱۳)، الرسائل الفشارکیه، قم: موسسه النشر الاسلامی ...
  • قدردان قراملکی، محمدحسن(۱۳۸۹)، درباره پیامبر اعظم(ص)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب(۱۴۲۹)، الکافی(ط- دار الحدیث)، قم: دار الحدیث ...
  • محمدی، علی(۱۳۸۵)، شرح کفایه الاصول، قم: الامام الحسن بن علیG.(۱۳۸۷)، ...
  • مشکینی اردبیلی، علی(۱۳۴۹)، الرسائل الجدیده و الفرائد الحدیثه، قم: مطبعه ...
  • (۱۳۷۴)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم: الهادی ...
  • مصطفوی، سید محمد کاظم(۱۴۲۱) ، مائه قاعده فقهیه ، قم: ...
  • مکارم شیرازی، ناصر(۱۴۲۵)، انوار الفقاهه ، قم: انتشارات مدرسه الامام ...
  • (۱۴۲۷)، دائره المعارف فقه مقارن ، قم: انتشارات مدرسه امام ...
  • ملکی میانجی، محمد باقر(۱۴۰۰)، بدائع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام ...
  • منتظری، حسین علی(۱۴۰۹)، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله ...
  • منصوری، ایاد(۱۴۲۷)، البیان المفید فی شرح الحلقه الثالثه ، قم: ...
  • موسوی بجنوردی، محمد(۱۳۷۹)، علم اصول، تهران: موسسه تنظیم و نشر ...
  • هاشمی شاهرودی، سید محمود(۱۴۲۳)، موسوعه الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل ...
  • (۱۴۲۶)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیتD ، جمعی از ...
  • نمایش کامل مراجع