جریان شکلگیری محیطهای کهن شهری در ایران در بستر تاریخ

شهرهای ایران و فضاهای آن سابقه ای طولانی و شکوفا دارند –فضاهای شهری همیشه به عنوان یک عامل پیونددهنده در سازماندهی کالبدی شهرها به حساب می آیند. محقق است که یک سو نگری درباره شهرهای ازایران‘ در بهترین شرایط ممکن کار پر مخاطه ای است. زیرا طیف وسیعی از نیروهای تاریخی و طبیعی در سراسر کشور نقش خود را باز ی کرده اند و شرایط کالبدی مخصوصی را در هر الگوی سکونتی بوجود آورده اند. اما درکنار این حقیقت که هر شهر ایران خصوصیت و محیط طبیعی خود را دارد‘ یک نفر به آسانی می تواند ببیند که این تفاوتها در چهار چوبی اتفاق می افتد که بطور بارزی از دو جهت یعنی ‘ یکی مبانی پایه ای و دیگری جزئیات ‘ با یکدیگر شباهت دارند. در حال حاضر تغییرات عمده و اساسی دیگری در حال وقوع است که بعضی از آنها شهرها و فضاهای آن رادر ورای تمیز تغییر داده اند. این تغییرات مقیاس جدیدی به شهرها می دهند که خارج از مقیاس و کنترل انسان است. اگر گریزی از این تغییر و مقیاس جدید نسبت‘ بر مسئولین و شهرسازان فرض است که ضمن حفظ مقیاسهای موجود در بکارگیری مقیاس جدید‘ ماهرانه عمل میکند.و بالاخره با تحلیل بر سابقه تاریخی شهرهای ایران در کوششی برای تعریف مقیاس انسانی با تشریح سیستمهای شهری و جزئیات آنکه متجاوز از ۵۰۰۰ سال شهرنشینی اتفاق افتاده است نقطه نظرهایی برای مدیران و برنامه ریزان شهری یادآور شود. در مقاله حاضر هر چند به صورتی گذرا‘ بعضی فاکتورها که توسعه شهرهای ایرانی و فضاهای درون آن را شکل داده اند‘ مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. با این اعتقاد که نیروهای تاریخی در ایران یک سیستم شهری عقلائی و متفاوت از یکدیگر را بوجود آورده اند و مشکل موجود شهرهای ایران جابجایی این نیروها و یا به عبارتی استفاده از تکنولوژی جدید است که درتقابل با بخش کهن و نیروهای تاریخی قرار دارند.