آلودگی گیاه بوسیله سرب حاصل از وسائط نقلیه در محدوده برخی از بزرگراههای ایران

آلودگی خاک و گیاه در اطراف بزرگراهها توسط ذرات سرب خارج شده از اگزوز اتومبیل ها در سراسر جهان گزارش شده و به عنوان مهمترین عامل آلوده کننده محیط زیست ذکر گردیده . عنصر سرب از جمله عناصر سنگین است که از قدیم الایام سمیت آن در جانداران و انسان مطرح بوده و نقش آن در آلودگی محیط زیست شناخته شده . در تحقیق حاضر جهت بررسی آلودگی گیاهان در حاشیه جاده ها توسط سرب خارج شده از اگزوز وسائط نقلیه ، بزرگراه های رشت -انزلی ( منطقه انزلی)، کلاچای – رامسر ( منطقه رامسر)، تهران – کرج ( منطقه کرج), اصفهان – تهران (منطقه دلیجان) برای مطالعه انتخاب گردیدند . برای نمونه برداری ترا پخش به طول ۱۰۰ متر عمود بر جاده در هر بزرگراه زده شد و نمونه گیری از گیاهان غالب منطقه در ارتفاع ۱۵ سانتی متر ار سطح خاک و به فواصل مختلف از جاده به عمل آمد. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و به روش استاندارد تجزیه شدند . میانگین غلظت سرب کل نمونه های گیاهی مناطق انزلی، رامسر ، کرج ، دلیجان ( شرق جاده )، و دلیجان (غرب جاده )، به ترتیب برابر ۵/۱۱۴ ، ۳/۵۸ ، ۲/۲۶۰ ، ۱/۷۵ ، ۲/۸۰ میکروگرم برگرم وزن خشک گیاه تعیین گردید . غلظت سرب کل اندامهای گیاهی در کنار جاده به صورت نمایی کاهش نشان داد . همچنین غلظت سرب گیاهان فراتر از حد مجاز و در دامنه غلظت بحرانی قرار داشت که از این نظر خطر ورود این عنصر سمی به زنجیره غذایی در حاشیه جاده ها بسیار بالاست . از نظر درجه آلودگی ، نمونه ها دارای آلودگی متوسط تا بسیار شدید بودند . به طوری که در منطقه کرج آلودگی بسیار شدید ، در منطقه انزلی شدید و در منطقه رامسر و دلیجان متوسط بوده است . غلظت سرب گیاه با تراکم ترافیک جاده ارتباط مستقیم داشته و همبستگی بالایی را نشان داد .