ارزیابی توان زیست محیطی مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از توانایی های سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بیرجند)

استفاده انسان از سرزمین از دو جنبه مدیریت سرزمین و نحوه بهره برداری از آن اهمیت پیدا می کند. ارزیابی توان زیست محیطی به عنوان راهکاری به منظور استفاده بهینه از امکانات آب و خاک و بررسی پیامدهای زیست محیطی، مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه ارزیابی توان زیست محیطی حوضه آبریز بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی با استفاده از روش روی هم گذاری نقشه ها بررسی شده است. شوری و قلیاییت، عدم تکامل پروفیل خاک، بافت نامناسب خاک، بارندگی کم و پراکنده و فقدان پوشش گیاهی مناسب از مهم ترین محدودیت های اساسی فعالیت های کشاورزی دشت بیرجند است. از تلفیق ۵ نقشه جهات جغرافیایی، شیب، ارتفاع، اجزای واحد اراضی، پوشش گیاهی و در نظر گرفتن ویژگی های اکولوژیک اقلیمی، جمعیتی و هیدرولوژیکی، نقشه نهایی واحد های زیست محیطی و در خاتمه نقشه توان زیست محیطی حوضه آبریز بیرجند به دست آمده است. بخش عمده ای از اراضی این حوضه، به استثنای بخش مرکزی به دلیل محدودیت های پیش گفته فاقد توان کاربری زراعی اند و فعالیت های کشاورزی به صورت فاریاب فقط در محدوده آبخوان دشت بیرجند قابل پیش بینی است. کاربری زراعی دیم نیز در محدوده آبخوان و در سطح کمی بیشتر از آبخوان بر روی تراس های فوقانی و دشت های دامنه ای و مناطقی با خاکهای عمیق قابل اجراست. کاربری باغی در محدوده آبخوان و در دره ها و مظهر قنات های واقع در بخش کوهستانی و کاربری مرتعی و حیات وحش نیز در مناطق با شیب بیش از ۱۰ درصد قابل اجراست.