بررسی غلظت و منشا ایزومرهای HCH در رسوبات رودخانه سیاهرود (قائمشهر)

در این تحقیق غلظت باقیمانده آفت کش های αHCH، βHCH و γHCH در رسوب رودخانه سیاهرود از طریق دستگاه GC/ECD اندازه گیری شد. نمونه برداری در فصل های تابستان (۱۵ مرداد) پاییز (۱۵ آبان) و بهار (۱۵ اردیبهشت) ۱۳۹۱ انجام گرفت. برای انتخاب ایستگاه ها، نقشه کاربری اراضی به کار رفت و هر ایستگاه مابین دو کاربری قرار گرفت و بر این اساس ۷ ایستگاه مشخص شد. در هر ایستگاه ۳ نمونه رسوب (۳ تکرار) از ۵ سانتی متری بالایی سطح رسوب برداشته و در مجموع ۶۳ نمونه بررسی شد. استخراج به روش حلال- حلال و از طریق حلال های نرمال هگزان و دی کلرومتان در حمام مافوق صوت انجام شد. برای تمیزسازی از فلوریسیل نیمه فعال استفاده شد. شناسایی و اندازه گیری مقدار غلظت از طریق دستگاه گازکروماتوگرافی و مقایسه زمان بازداری پیک های مشاهده شده در کروماتوگرام حاصل از نمونه با کروماتوگرام حاصل از تزریق محلول های استاندارد انجام شد. از نسبت سطح زیرپیک نمونه به سطح زیرپیک استاندارد داخلی برای محاسبه غلظت استفاده شد. مقادیر LOD به دست آمده در این روش بین ۲ تا ng/l۸ و درصد بازیابی این روش بین ۹۵ تا ۱۰۴ درصد بود. غلظت αHCH در کلیه ایستگاه ها کمتر از حد تشخیص و بالاترین غلظت برای βHCH و γHCH به ترتیب ۰۸۹/۰ و ۱۷۳/۰ میکروگرم بر گرم وزن خشک بوده است. بررسی تفاوت درصد ایزومرهای HCH در هر ایستگاه نشان از مصرف لیندان در کاربری کشاورزی داشته است و نبود αHCH در تمامی ایستگاه ها نشان از وارد نشدن جدید HCH صنعتی دارد.