«هم» در فارسی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 145

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LSI-17-34_009

تاریخ نمایه سازی: 17 دی 1401

چکیده مقاله:

یکی از کلمات بحث برانگیز در فارسی امروز، واژه «هم» است. برخی دستورنویسان این واژه را جزء دسته قیدها می دانند؛ این در حالی است که حذف این واژه ازجمله، گرچه ساختار دستوری آن را برهم نمی زند، اما معنای جمله را تغییر می دهد. ازسوی دیگر، در مطالعات اخیر، این واژه نه به عنوان قید، بلکه به عنوان افزایشی مطرح شده است. افزایشی ها نشان دهنده کمیتی برای کانون جمله هستند و معنای آن ها با توجه به جایگاه کانون در جمله و حوزه آن ها متفاوت است. با این تفاسیر، «هم» به عنوان یک افزایشی، معنای کانونی جمله را تغییر می دهد و به این ترتیب، نقش بنیادین در معنای جمله ایفا می کند. علاوه بر افزایشی، «هم» حامل نقش های دیگری چون حرف ربط و حرف ربط علی و سایر نقش ها نیز است. هدف از این مقاله، بررسی نقش های «هم» در فارسی و ارائه نقشه معنایی این واژه است. به منظور بررسی دقیق تر نقش های کنونی، این مقاله نگاهی درزمانی به «هم» از فارسی باستان تا معاصر داشته است تا تغییرات این واژه به طور دقیق مشخص شود؛ به این ترتیب، «هم» از دیدگاه دستوری شدگی مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش در نهایت سیر تحول «هم» از باستان تا معاصر به همراه نقشه معنایی آن را ارائه می دهد.

نویسندگان

نسیم محتشمی راد

کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

الهام ایزدی

دانش آموخته دکتری زبان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله (۱۳۳۱). طبیعیات. مصحح: محمد ...
  • ابی الخیر، رشید بن فضل الله (۱۳۸۷). جامع التواریخ. مصحح: ...
  • ارجانی، فرامرز بن خداد بن عبدالله (۱۳۵۳). سمک عیار. به ...
  • آل احمد، جلال (۱۳۶۲). مدیر مدرسه. تهران: رواق ...
  • انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (۱۳۷۴). دستور زبان فارسی۲. ...
  • آیتی، عبدالمحمد (۱۳۴۶). تاریخ وصاف. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ...
  • بدلیسی، امیرشرف خان (۱۳۷۷). شرفنامه. تهران: اساطیر ...
  • بیهقی، ابوالفضل (۱۳۸۳). تاریخ بیهقی. به تصحیح علی اکبر فیاض. ...
  • تسوجی تبریزی، عبداللطیف (۱۳۸۳). هزار و یک شب. تهران: هرمسالثغری، ...
  • جاماسب-آسانا، جاماسب جی دستور منوچهر جی[گردآورنده] (۱۳۷۱). متون پهلوی (ترجمه، ...
  • جمال زاده، محمدعلی (۱۳۸۹). قصه های کوتاه برای بچه های ...
  • جوینی، علاءالدین عطاالملک (۱۳۸۷). تاریخ جهانگشا. به تصحیح محمد قزوینی، ...
  • حزین لاهیجی، محمدعلی (۱۳۳۲). تاریخ حزین. اصفهان: چاپخانه داد ...
  • حسن دوست، محمد (۱۳۹۳). فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی. جلد ...
  • حسنی خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (۱۳۳۳). تاریخ حبیب ...
  • حق شناس، محمدعلی. و همکاران (۱۳۸۵). دستور زبان فارسی. تهران: ...
  • دنبلی، عبدالرزاق (۱۳۵۰). تجربه الاحرار و تسلیه الابرار. به تصحیح ...
  • دنبلی، عبدالرزاق (۱۳۵۱). مآثرالسلطانیه (تاریخ جنگ های ایران و روس). ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۵۶). چرند و پرند. تهران: معرفت ...
  • رازی، نجم الدین (۱۳۵۲). مرصادالعباد. تهران: بنگاه ترجمه و نشر ...
  • راسخ مهند، محمد (۱۳۸۴). «بررسی انواع تاکید در زبان فارسی». ...
  • راسخ مهند، محمد (۱۳۹۳) .فرهنگ توصیفی نحو. تهران: نشر علمی ...
  • سجستانی، ابویعقوب (۱۳۲۷). کشف‎المحجوب سجستانی. به تصحیح هنری کربین. تهران: ...
  • سمرقندی، کمال الدین عبدالرزاق (۱۳۸۳). مطلع السعدین و مجمع البحرین. ...
  • شرتونی، رشید (۲۰۰۸). مبادی العربیه. ج۴، بیروت: دارالمشرق ...
  • شریعت، محمدجواد (۱۳۷۱). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات اساطیر ...
  • شفائی، احمد (۱۳۶۳). مبانی علمی دستور زبان فارسی. تهران: نوین ...
  • شوشتری، نورالله (۱۳۷۷). مجالس المومنین. تهران: انتشارات اسلامیه ...
  • صاحبی نخجوانی، هندوشاه بن سجر بن عبدلله (۱۳۵۷). تجارب السلف. ...
  • صادقی، علی اشرف و غلامرضا ارژنگ (۱۳۵۶). دستور زبان سال ...
  • صفوی، شاه طهماسب (۱۳۰۰). تذکره شاه طهماسب. تهران: کاویانی ...
  • طالبوف، عبدالرحیم (۱۳۳۶). کتاب احمد. تهران: شبگیر ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۵۶). ترجمه تفسیر طبری. به تصحیح ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۶۲). ترجمه تاریخ طبری. ترجمه احمد ...
  • عوفی، محمد (۱۳۴۰). جوامع الحکایات و لوامع الروایات. به تصحیح ...
  • فره وشی، بهرام (۱۳۸۶). کارنامه اردشیر بابکان. تهران: دانشگاه تهران ...
  • فروغی، محمدعلی (۱۳۲۰). سیرحکمت در اروپا. تهران: بانک ملی ایران ...
  • فسائی، حسن بن حسن (۱۳۰۰). فارسنامه ناصری. تهران: امیرکبیر ...
  • فومنی، عبدالفتاح (۱۲۷۴). تاریخ گیلان. به تصحیح جعفر آهری. دارالسلطنه ...
  • قبادیانی، ناصرخسرو (۱۳۳۵). سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی. به تصحیح محمد دبیرسیاقی، ...
  • قیاسوند، مریم و امید طبیب زاده (۱۳۹۸). «انواع تناوب های ...
  • کلباسی، ایران (۱۳۶۹). «نقش های «هم» در زبان فارسی». مجله ...
  • گردریزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک ابن محمود (۱۳۶۳). زین الاخبار ...
  • لازار، ژیلبر (۱۳۸۴). دستور زبان فارسی معاصر. ترجمه مهستی بحرینی ...
  • مراغه­ای، زین­الدین.(۱۳۲۸). سیاحت­نامه ابراهیم بیگ. تهران: آگاه ...
  • مرعشی، میرسیدظهیرالدین بن سید نصیرالدین (۱۳۴۵). تاریخ طبرستان و رویان ...
  • مشکوه الدینی، مهدی (۱۳۷۹). دستور زبان فارسی برپایه نظریه گشتاری. ...
  • مشکور، محمدجواد (۱۳۲۹). کارنامه اردشیر بابکان. تهران: دانش ...
  • مکنزی، دیوید نیل (۱۳۷۳). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمه مهشید ...
  • منشی، ابوالمعالی نصرالله (۱۳۸۸). کلیله و دمنه. به تصحیح مجتبی ...
  • منشی، اسکندر (۱۳۵۰). عالم آرای عباسی. تهران: امیرکبیر ...
  • منشی، اسکندربیک و محمدیوسف مورخ (۱۳۱۷). عالم آرای صفوی. به ...
  • مولانا، جلال الدین محمد (۱۳۷۴). فیه مافیه. به تصحیح جعفر ...
  • میرخواند، محمد بن خاوندشاه (۱۳۲۸). تاریخ روضه الصفا. به تصحیح ...
  • نرشقی، ابوبکر محمد بن جعفر (۱۳۵۱). تاریخ بخارا. به تصحیح ...
  • نظامی سمرقندی، احمد بن عمر بن علی (۱۳۲۷). چهار مقاله. ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۹۲). «بررسی کلمات ربط تقابلی فارسی و ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۹۵). «مقایسه دستوری شدگی و دستوری زدایی، ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد و جلال احمدخانی (۱۳۹۴). «هم پایگی عطفی ...
  • هروی، محمد بن علی (۱۳۴۶). الابنیه عن حقایق الادویه. تهران: ...
  • واصفی، زین الدین محمود (۱۳۴۹). بدایع الوقایع. به تصحیح الکساندر ...
  • یزدی، شرف الدین علی (۱۳۸۷). ظفرنامه. به تصحیح عبدالحسین نوایی. ...
  • نمایش کامل مراجع