مولفههای تاریخنگاری محمد بن اسحاق حموی در کتاب انیسالمومنین
محل انتشار: فصلنامه پژوهش های تاریخی، دوره: 14، شماره: 4
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 211
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHRU-14-4_003
تاریخ نمایه سازی: 18 دی 1401
چکیده مقاله:
«انیسالمومنین» عنوان کتابی کهن و کمتر شناخته شده از محمد بن اسحاق حموی (زنده در ۹۳۸ق) است؛ همو که به «فاضلالدین ابهری» نامبردار است. این کتاب از نمونههای شاخص شرح حال نویسی ائمه در اوایل دوره صفویه است که مولف در آن به سان مورخ-متکلمی توانمند ظاهر شده و متناسب با نیازهای زمانهاش، تاریخ زندگانی ائمه(ع) را نگارش کرده است؛ از این رو مقاله حاضر تلاش میکند تا با خوانش متن انیسالمومنین، با روش توصیفی-تحلیلی به فهم مولفههای تاریخنگاری فاضلالدین بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که چه ارتباطی بین تاریخنگاری او در کتاب انیسالمومنین با شرایط سیاسی-فرهنگی زمانه نگارش متن وجود دارد؟ نتایج این واکاوی نشان میدهد متن انیسالمومنین بر سه مولفه تثبیت حقانیت امامت ائمه(ع) بهواسطه تمرکز بر اثبات حقانیت جانشینی امام علی(ع)، غیریتسازی اهل تسنن با حاشیهرانی خلفا، بهویژه خلفای سهگانه و نیز مولفه غیریتسازی اهل تصوف با حاشیهرانی ابومسلم و قصهخوانان آن استوار بوده است. این مولفهها به شدت متاثر از زمانه حموی یعنی سیاست یکپارچهسازی مذهبی صفویان، ضرورت احساس نیاز جامعه ایرانی به شناخت فضائل و مناقب ائمه(ع)، تقابل گفتمان تشیع و تسنن و نیز رقابت علما و فقهای تشیع با صوفیان قزلباش یا به عبارت دیگر تقابل شیعه فقاهتی با شیعه عامیانه یا صوفیانه در نیمه اول سده دهم هجری بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مصطفی داوری
دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه تاریخ تشیع، دانشکده الهیات، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
زینب امیدیان
استادیار گروه تاریخ تشیع، دانشکده الهیات، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
یعقوب تابش
استادیار گروه تاریخ تشیع، دانشکده الهیات، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :