جریان شناسی دیوبندیه در شبه قاره هند

فضای فکری و مذهبی کشورهای اسلامی طی دو قرن اخیر کانون بروز و فراز و فرود نظام ها و جریان های فکری و مذهبی متعددی بوده است که در جغرافیای فکری و ساحت نظری این جوامع پدیدار شده و تبدیل به واقعیتی اجتماعی شده اند و توانسته اند بخش هایی از جامعه را با خود همراه سازند. در این میان، دیوبندیه از مهم ترین جریان های مذهبی معاصر اهل سنت است که نقش تاثیرگذاری در تحولات سیاسی اجتماعی منطقه نیز داشته و خود خواستگاه پدایش جریان های مذهبی گوناگونی نیز به شمار می آید. شناخت و بررسی درست این موضوع در گستره وسیع فعالیت آن در حوزه های گوناگون علمی و فرهنگی، تبلیغی، سیاسی و احیانا نظامی و آگاهی از میزان تاثیرگذاری این جریان و جریان های وابسته به آن در جهت دهی و هدایت تحولات گذشته و حال منطقه، مسلما می تواند نقش مهمی در نوع نگاه به تحولات جاری این حوزه جغرافیایی، دورنمای آینده این تحولات و برنامه ریزی واقع بینانه تر برای مواجهه با مسائل روز داشته باشد.