عفات/ زعفات/ عرفات؟ بررسی ضبط و خوانش واژه ای دخیل، در بیتی از حدیقهالحقیقه و تحلیل معناشناختی آن

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 148

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-14-4_007

تاریخ نمایه سازی: 25 دی 1401

چکیده مقاله:

یکی از مهم ترین مولفه ها در تصحیح متون کهن، دقت در صورت ها و خوانش های مختلف لغات و عبارات و بررسی معناشناختی هریک از این صور احتمالی است. در این میان، تشخیص ضبط صحیح واژگان دخیل و خوانش صحیح آنها، دقت و کندوکاو بیشتری را می طلبد؛ زیرا این دسته از واژه ها، به سبب غرابت کاربرد، دچار تحریف ها، تصحیف ها و بدخوانی های بیشتری می شوند. همچنین، برخی از این کلمات در زبان اصلی، دو یا چند معنای مختلف دارند و این ویژگی را در زبان دوم نیز حفظ می کنند. با این وصف، غفلت مصحح از این قرائت ها و معانی چندگانه، می تواند ضبط و شرح واژه و عبارت را معیوب و مخدوش کند. واژه کم کاربرد «عفات/ عفات» نمونه ای از همین کلمات دخیل است که در بیتی از حدیقهالحقیقه به کار رفته است؛ اما در همه تصحیح های علمی و انتقادی معاصر به صورت نادرست ضبط شده یا به حاشیه رفته است. در این پژوهش، ابتدا ضمن نقد تصحیح ها و شروح حدیقه، ضبط صحیح واژه و بیت مذکور بررسی می شود و سپس با درنظرگرفتن خوانش های دوگانه کلمه و با توجه به شیوه کاربرد آن در سایر متون، تحلیل معناشناختی جامعی از آن ارائه خواهد شد. همچنین، توضیحات نادرست برخی فرهنگ ها و شروح، درباره کاربرد معنایی واژه منظور در سایر شواهد متنی فارسی، مانند دیوان مسعود سعد، نقد و اصلاح می شود.

نویسندگان

سید منصور سادات ابراهیمی

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن رومی، علی بن عباس (۱۹۹۸). دیوان ابن رومی، شرح ...
  • ابن سیده، علی بن اسماعیل (۱۴۲۱). المحکم و المحیط الاعظم، ...
  • ابن فارس، احمد (۱۴۰۴). معجم مقاییس اللغه، تحقیق: عبدالسلام محمد ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴). لسان العرب، ۱۵ جلد، ...
  • اشرف زاده، رضا (۱۳۷۵). آب آتش فروز (گزیده حدیقهالحقیقه)، تهران: ...
  • اعشی، میمون بن قیس (۲۰۱۰). دیوان الاعشی الکبیر، تحقیق: محمود ...
  • افلاکی، شمس الدین احمد (۱۳۹۶). مناقب العارفین، ۲ مجلد، به ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۳۷۶ ق.). الصحاح، محقق: احمد عبدالغفور ...
  • حسینی، مریم (۱۳۷۹). «تصحیح ابیاتی از حدیقه سنایی براساس قدیمی ...
  • حقوقی، عسگر (۱۳۷۰). گزیده حدیقهالحقیقه و شریعهالطریقه، تهران: هیرمند ...
  • حموی، یاقوت (۱۹۹۵). معجم البلدان، ۷ جلد، بیروت: دار صادر ...
  • حمیری، نشوان بن سعید (۱۴۲۰). شمس العلوم، ۱۲ جلد، تحقیق: ...
  • خسروی، مجید (۱۳۹۳). «تصحیح چند بیت از حدیقه سنایی با ...
  • دری، نجمه (۱۳۹۱).«شعر سنایی در لغت نامه دهخدا»، جستارهای ادبی، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۳۶). لغت نامه. تهران: مجلس شورا ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۳۷۴). مفردات الفاظ قرآن، ترجمه ...
  • (۱۳۹۸). المفردات فی غریب القرآن، ترجمه و تبیین: محمد بندربیگی؛ ...
  • زمخشری، محمود بن عمر (۱۹۷۹). اساس البلاغه، بیروت: دار صادر. ...
  • (۱۳۸۶). مقدمهالادب، از روی چاپ لیپزیک آلمان ۱۸۴۳ میلادی، با ...
  • زمردی، حمیرا (۱۳۹۳). حدیقهالحقیقه (گزینش و گزارش از تمام باب ...
  • تاملی در ضبط و شرح چند بیت از سنایی غزنوی در حدیقهالحقیقه مصحح یاحقی و زرقانی [مقاله ژورنالی]
  • سنایی غزنوی، مجدود بن آدم (۱۳۵۶). کلیات حکیم سنایی غزنوی ...
  • (۱۳۶۸). حدیقهالحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه ...
  • (۱۳۸۲). حدیقهالحقیقه و شریعه الطریقه (فخری نامه)، تصحیح مریم حسینی، ...
  • (۱۳۸۷). حدیقهالحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح محمد روشن، تهران: نگاه. ...
  • (۱۳۸۸). دیوان سنایی غزنوی، به اهتمام مدرس رضوی، تهران: سنایی. ...
  • (۱۳۹۷). حدیقهالحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح محمدجعفر یاحقی؛ سید مهدی ...
  • سیرجانی، علی بن الحسن (۱۳۹۰). البیاض و السواد من خصائص ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۸۸). زندانی نای، تهران: علم ...
  • شیبانی، اسحق بن مرار (۱۹۷۵). کتاب الجیم، ۳ جلد، محقق: ...
  • صفی پوری، عبدالرحیم (۱۳۹۶). منتهی الارب فی لغات العرب، تصحیح ...
  • طاهری، حمید (۱۳۷۸). «تاملی در معنی ابیاتی دشوار از حدیقه ...
  • طباطبایی، سید مهدی (۱۳۹۸). «شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقهالحقیقه ...
  • نقد و بررسی تصحیح حدیقةالحقیقه به‌اهتمام محمدجعفر یاحقی و سیّد مهدی زرقانی [مقاله ژورنالی]
  • طغیانی، اسحاق (۱۳۸۱). شرح مشکلات حدیقه سنائی، اصفهان: دانشگاه اصفهان ...
  • عباسی، عبداللطیف (۱۳۸۷). لطایف الحقایق، تصحیح محمدرضا یوسفی؛ محسن محمدی، ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (۱۹۰۵). تذکرهالاولیاء، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، لیدن: ...
  • (۱۳۹۲). اسرارنامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن ...
  • عیدگاه طرقبه ای، وحید (۱۳۹۵). «تصحیح بیت هایی از حدیقه ...
  • (۱۳۹۸). «بازخوانی ویراست حدیقه سنائی، به تصحیح محمدجعفر یاحقی و ...
  • عین القضات، عبدالله بن محمد (۱۹۶۲). شکوی الغریب عن الاوطان ...
  • (۱۳۸۵). دفاعیات و گزیده حقایق (ترجمه دو رساله شکوی الغریب ...
  • (۱۳۸۹). شکوی الغریب (همراه رساله حقیقت مذهب)، ترجمه: غلامرضا جمشید ...
  • فرهمند، محمد (۱۳۹۱). جامه معرفت (گزیده حدیقهالحقیقه)، تبریز: دانشگاه آزاد ...
  • قشیری، ابوالقاسم (۱۳۸۷). رساله قشیریه، ترجمه ابوعلی حسن بن احمد ...
  • کرمینی، علی بن محمد (۱۳۸۵). تکمله الاصناف، به کوشش علی ...
  • کمیلی، مختار (۱۳۹۷). «شرح و تصحیح چند بیت از حدیقه ...
  • محجوب، محمدجعفر (۱۳۷۲). سبک خراسانی در شعر فارسی، تهران: فردوس ...
  • مسعود سعد (۱۳۳۹). دیوان، تصحیح رشید یاسمی، تهران: پیروز. ...
  • (۱۳۶۵). دیوان، تصحیح مهدی نوریان، اصفهان: کمال. ...
  • (۱۳۷۴). دیوان، تصحیح رشید یاسمی، به اهتمام پرویز بابایی، تهران: ...
  • (۱۳۹۰). دیوان، تصحیح محمد مهیار، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و ...
  • مدرس رضوی، محمدتقی (۱۳۴۴). تعلیقات حدیقهالحقیقه، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی. ...
  • (۱۳۶۲). منتخب حدیقهالحقیقه و شریعهالطریقه از گفتار حکیم ابوالمجد مجدود ...
  • مرتضی زبیدی، محمدبن محمد (۱۴۱۴). تاج العروس، محقق: علی شیری، ...
  • مصفا، مظاهر؛ دری، زهرا (۱۳۸۱). «شرح و بررسی ابیاتی از ...
  • معلوف، لویس (۱۹۷۳). المنجد فی اللغه و الاعلام، بیروت: دارالمشرق. ...
  • (۱۳۹۳). المنجد، ترجمه مصطفی رحیمی، تهران: صبا ...
  • معین، محمد. (۱۳۶۴). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر ...
  • مهدوی دامغانی، احمد (۱۳۷۵). در باغ روشنایی (گزیده حدیقهالحقیقه)، تهران: ...
  • مهیار، محمد (۱۳۷۷). فرهنگ لغات و کنایات دیوان مسعود سعد، ...
  • وراوینی، سعدالدین (۱۳۹۳). مرزبان نامه، تصحیح محمد قزوینی، تهران: پیامبر. ...
  • (۱۳۹۸). مرزبان نامه، تصحیح خلیل خطیب رهبر، تهران: صفی علیشاه ...
  • هجویری، علی بن عثمان (۱۳۸۷). کشف المحجوب، تصحیح و تعلیقات: ...
  • نمایش کامل مراجع