اثر منابع آلی و شیمیایی نیتروژن بر عملکرد دانه برخی ارقام کلزا و ویژگی های خاک

برای بررسی اثر منابع آلی و شیمیایی نیتروژن بر عملکرد ارقام کلزای زمستانه، برخی ویژگی های فیزیکی شیمیایی و میزان عناصر غذایی قابل جذب گیاه در خاک مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی، مس و گوگرد، دو آزمایش مزرعه ای درطی سال­های زراعی ۱۳۸۸- ۱۳۸۷ و ۱۳۸۹- ۱۳۸۸ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) اجرا شد. آزمایش­ها به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با دو فاکتور شامل منبع نیتروژن در سه سطح آزوکمپوست،۵۰% آزوکمپوست + ۵۰ % اوره و اوره و ارقام کلزا شامل اوکاپی، مودنا و لیکورد در سه تکرار اجرا شد. منابع نیتروژن به مقداری مصرف شدند که ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به خاک اضافه شود. نتایج نشان داد که بین منابع مختلف نیتروژن از نظر عملکرد دانه و ویژگی های خاک شامل درصد رطوبت جرمی، چگالی ظاهری، قابلیت هدایت الکتریکی، pH خاک، ماده آلی خاک، درصد اشباع، درصد تخلخل و سرعت نفوذ آب تفاوت معنی­دار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. ارقام کلزا از نظر عملکرد دانه، ویژگی های خاک مانند چگالی ظاهری، قابلیت هدایت الکتریکی، ماده آلی خاک، درصد تخلخل و فراهمی عناصر غذایی نیتروژن، پتاسیم، آهن، روی، منگنز و گوگرد تفاوت­های معنی­دار داشتند. در این آزمایش­ها، رقم لیکورد در تیمار تغذیه تلفیقی عملکرد دانه (۳۸۴۷ کیلوگرم در هکتار) بیشتری در مقایسه با دیگر تیمارها داشت. به علاوه، در تیمار تغذیه تلفیقی، فراهمی آهن، منگنز، روی و گوگرد در خاک افزایش ولی قابلیت فراهمی پتاسیم کاهش یافت. در این پژوهش، کاربرد تلفیقی کودهای آزوکمپوست و اوره، عملکرد دانه رقم لیکورد را افزایش داد و بسیاری از ویژگی های خاک را بهبود بخشید. به همین جهت تغذیه تلفیقی (۵۰% آزوکمپوست + ۵۰ % اوره) و توسعه سطح کشت رقم لیکورد برای افزایش تولید کلزا می­تواند توصیه ­شود.