مطالعه تطبیقی شیوه های ارائه جزئیات در بافت متنی تجارب عرفانی صوفیه در متون مکتب کشف و شهود بر مبنای «فرانقش اندیشگانی»

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 194

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-14-28_004

تاریخ نمایه سازی: 1 بهمن 1401

چکیده مقاله:

تجارب عرفانی که از آن ها با عنوان «تجارب دینی» نیز یاد می شود، به صورت معرفتی غیرحصولی و بی واسطه و از راه تهذیب نفس، مراقبه و نفی خواطر در چهارچوب احکام و معارف دینی حاصل می شوند. عامل اصلی در وقوع این تجارب رفع حجاب های جسمانی از مقابل دید عارف است. از «توصیف ناپذیری»، «حالت انفعالی»، «کیفیت معرفتی» و «زودگذری» به عنوان ویژگی مشترک اغلب این تجارب نام برده شده است. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر فرانقش اندیشگانی در رویکرد نقشگرایی هلیدی به مطالعه تطبیقی شیوه­های ارائه جزئیات در  بافت متنی تجارب عرفانی صوفیه در متون منتخب مکتب کشف و شهود پرداخته است. هر یک از صوفیه در جایگاه «تجربه گر» تحت تاثیر غلبه یکی از نقش های زبان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به بازنمایی تجارب عرفانی خود در حالات مختلفی اعم از بیداری، خواب و حالتی بین خواب و بیداری پرداخته اند. «جزئیات یا عناصر پیرامونی» به عنوان یکی از ارکان فرعی جمله، نقش بارزی در زمینه انتقال اندیشه نویسنده به مخاطب، ترسیم فضای تجارب و همراه ساختن مخاطب با جریان روایت برعهده دارند. اغلب این تجارب بر مبنای درخواست گروهی از مریدان از بزرگان تصوف به نگارش درآمده اند. بنابراین به نظر می رسد در فرآیند نگارش این تجارب آنچه در مرتبه نخست اهمیت دارد، «دیدگاه مخاطب نسبت به متن» است؛ در مراتب بعد نیز عواملی مانند «محتوا و مراحل تجارب» و «زاویه دید روایت» در شیوه کاربرد این عناصر به طور کامل تاثیرگذارند. روش نویسندگان در شیوه ارائه جزئیات بر چگونگی کاربرد فرآیندهای زبانی در جریان روایت تجارب عرفانی تاثیری مستقیم دارد؛ به این معنا که برخی از فرآیندها ظرفیت بیشتری برای بیان جزئیات دارند. فرآیندهای مادی و ذهنی در مقایسه با فرآیندهای رابطه ای امکان بیشتری را برای مطرح­کردن جزئیات رویدادها در اختیار نویسنده قرار می دهند. در بافت متنی متون عرفانی مکتب کشف و شهود، در میان نقش های زبان، «نقش ترغیبی» و «نقش ارجاعی» مهم ترین عوامل تعیین­کننده در شیوه بازنمایی تجارب عرفانی و ارائه جزئیات آن ها به شمار می روند.

کلیدواژه ها:

متون مکتب کشف و شهود ، تجارب عرفانی صوفیه ، فرانقش اندیشگانی ، شیوه های ارائه جزییات

نویسندگان

فرشته میلادی

دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

عباسعلی وفایی

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بقلی­ شیرازی، روزبهان بن ابی­نصر (۱۳۹۳). کشف­الاسرار و مکاشفات ­الانوار، ...
  • جیمز، ویلیام (۱۳۹۱). تنوع تجربه دینی، ترجمه حسن کیانی، تهران: ...
  • خرقانی، ابوالحسن (۱۳۸۴). نوشته بر دریا (از میراث ابوالحسن خرقانی)، ...
  • خرقانی، ابوالحسن (۱۳۶۳). نورالعلوم؛ کتابی یکتا از عارفی بی همتا، ...
  • رضویان، حسین و احمدی، شیوا (۱۳۹۵). «نگاهی به نقش جنسیت ...
  • سارلی، ناصرقلی (۱۳۹۰). «راهبردهای عرضه اطلاع نو در آگهی های ...
  • سراج طوسی، ابونصر (۱۳۸۸). اللمع فی التصوف، ترجمه مهدی محبتی، ...
  • سهروردی، شهاب­الدین یحیی (۱۳۷۲). مجموعه مصنفات فارسی شیخ اشراق، تصحیح ...
  • شفیعی­کدکنی، محمدرضا (۱۳۹۲). زبان شعر در نثر صوفیه (درآمدی بر ...
  • عین­القضات همدانی، عبدالله بن محمد (۱۳۷۷). لوایح، به تصحیح رحیم ...
  • غزالی، احمد(۱۳۵۶). بحرالحقیقه، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: انجمن شاهنشاهی ...
  • قشیری، ابوالقاسم (۱۳۶۱). ترجمه رساله قشیریه، تصحیح بدیع­الزمان فروزان­فر، تهران: ...
  • مهاجر، مهران و نبوی، محمد (۱۳۹۳)، به سوی زبانشناسی نقشگرا، ...
  • میلادی، فرشته و عباسعلی، وفایی (۱۳۹۷). بررسی نقشگرایانه تجربه­های عرفانی ...
  • نجم­الدین رازی (۱۳۶۶). مرصادالعباد، تصحیح محمدامین ریاحی، چ سوم، تهران: ...
  • هجویری، علی بن عثمان (۱۳۸۴). کشف­المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چ۳، ...
  • Baghli Shirazi, R. (۲۰۱۳). Kashf Al-Asrar va Makashefat Al-Anwar, Translated ...
  • Ein Al-Qozat Hamedani, A. (۱۹۹۸). Lavayeh. Edited by R. Farmanesh. ...
  • Ghazali, A. (۱۹۷۷). Bahr Al-Haqiqat, Edited by N. Pourjavadi, Tehran: ...
  • Ghazali, A. (۱۹۹۱). Collection of Persian Works of Ahmad Ghazali, ...
  • Hujwiri, A. (۲۰۰۵). Kashf-ul-Mahjoob, Edited by M. Abedi, ۳th ed, ...
  • James, W. (۲۰۱۱). Variety of Religious Experiences, Translated by H. ...
  • Kharaqani, A. (۲۰۰۴). Neveshteh Bar Darya, Edited by M. R. ...
  • Miladi. F. Vafaei. A (۲۰۱۸). “Investingating thr Functional Grammar of ...
  • Mohajer. M and Nabavi. M. (۲۰۱۴). A Role – Orinted ...
  • Najm Al-Din Razi (۱۹۸۷). Mersad Al-ebad, Edited by M. A. ...
  • Qashiri, A. (۱۹۸۲). Translation of Qushayri's Epistle, Edited by B. ...
  • Razavian, H., Ahmadi, Sh. (۲۰۱۵). “Looking at the role of ...
  • Razavian, H., Azizi, M. (۲۰۱۳). “A new look at the ...
  • Sarli, N. Q. (۲۰۱۹). “Strategies of providing new information in ...
  • Sarraj Al-Tusi, A. (۲۰۱۷). Al-Luma Fi l-Tasawwuf, Translated by M. ...
  • Shafiei Kadkani, M. R. (۲۰۱۲). Zaban Sh'er dar Nasr Sufiye'; ...
  • Suhrawardī, Sh. (۱۹۹۳). Majmo'e Mosnafat Farsi'e Sheikh Ishraq, Edited by ...
  • نمایش کامل مراجع