بررسی تاثیر تغییرکاربری اراضی و اقلیم بر رواناب حوضه ی آبخیز با استفاده از مدل SWAT (مطالعه ی موردی: حوضه ی آبخیز گرین)

چکیده                                            تغییر کاربری اراضی و تاثیر پدیده­ی تغییر اقلیم بر فرآیندهای هیدرولوژیکی و رواناب سطحی حوضه­ی آبخیز می­تواند به مدیریت چالش­های منابع آب و برنامه­ریزی صحیح و مدیریت حوضه­های آبخیز کمک نماید. در این تحقیق به منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی و تغییر اقلیم بر رواناب، مدل SWAT مورد استفاده قرار گرفت. برای پیش­بینی کاربری اراضی حوضه­ی آبخیز گرین از تصاویر ماهواره لندست سال­های ۱۹۸۶، ۲۰۰۰، ۲۰۱۴، مدل مارکوف وCA  مارکوف استفاده و نقشه­ی کاربری اراضی سال ۲۰۴۲ پیش بینی شد. ریزمقیاس نمایی داده­های بارش و دما نیز توسط مدل SDSM انجام شد و خروجی­های مدل HADCM۳ جهت پیش­بینی اقلیم آتی حوضه­ی آبخیز گرین استفاده گردید. با توجه به ضریب نش ساتکلیف و ضریب تعیین به ­دست آمده در مرحله­ی واسنجی (به ترتیب برابر با ۵۹/۰ و۶۰/۰) و مرحله اعتبار سنجی (به ترتیب برابر با ۶۶/۰ و ۶۷/۰) این مدل دارای کارایی قابل قبولی در پیش­بینی متغیرهای مورد بررسی در حوضه­ی ­آبخیز مورد مطالعه است. نتایج به­دست آمده نشان می­دهد با ثابت ماندن روند تغییرات دوره­­ی پایه در سال­های ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۴ این منطقه شاهد افزایش ۲۸/۲ درصدی مساحت جنگل و کاهش ۰۷/۲ درصدی مساحت مرتع تا سال ۲۰۴۲ نسبت به سال ۲۰۱۴ خواهد بود و همچنین مشاهده می­شود که در اکثر ماه­های سال در دوره آتی میانگین بارش ماهانه دارای روند کاهشی و میانگین دما دارای روند افزایشی خواهد بود. نتایج بیانگر این موضوع است که تغییر کاربری اراضی در دوره­ی آتی با کاهش مساحت مرتع و اراضی بدون پوشش و افزایش مساحت اراضی جنگلی و همچنین تغییر اقلیم تحت سناریوهای A۲ و B۲ موجب کاهش میزان رواناب می­گردد. در نهایت نتایج نشان  داد کاهش میزان رواناب در دوره ۲۰۴۲ تا ۲۰۵۰ نسبت به دوره­ی ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ در اثر تغییر اقلیم (بارش و دما) بیشتر از میزان کاهشی است که در اثر تغییر کاربری اراضی ایجاد می­شود.