نقش توبه در سقوط مجازات های حدی در فقه و حقوق ایران

توبه در حقوق جزای اسلامی به عنوان یکی از موارد سقوط مجازات شمرده شده و از این باب یک تاسیس حقوقی در حقوق جزای اسلامی است، به گونه ای که در سایر مکاتب کیفری امروزی نمونه آن به چشم نمی خورد. تحقیق حاضر به عنوان نقش توبه در سقوط مجازات های حدی در فقه و حقوق ایران نگارش یافته است در این تحقیق توبه یکی از بهترین شیوه های جلوگیری از جرم و اصلاح مجرمان مورد بررسی قرارگرفته است و با تامل در آیات و روایات و نیز سخنان حقوق دانان و فقهای اسلام (اعم از شیعه و اهل سنت)، استنباط شده است که برای توبه، ندامت حقیقی و عزم بر ترک گناه برای همیشه کافی است و انجام آن نیاز به لفظ و اعمال خاصی ندارد. در قانون مجازات ایران توبه از جایگاه ویژه ای برخوردار است و اگر با شرایط کامل انجام شود، یکی از معاذیر قانونی معافیت از مجازات شناخته شده است که در جرایم «حق الله» پیش از ثبوت جرم به وسیله اقرار یا شهادت شهود، مسقط مجازات بوده، ولی در جرایمی که جنبه «حق الناس» دارند موجب سقوط مجازات نمی گردد؛ زیرا مرتکب علاوه بر اینکه اوامر و نواهی الهی را نادیده گرفته، موجب ضرر و زیان دیگران نیز شده و باید جبران کند. در بررسی های بدست آمده در این تحقیق روشن شده است که اگر بزهکار پس از اقرار توبه کند، قاضی مخیر است که از ولی امر برای او تقاضای عفو نماید یا مجازات را در حق وی اعمال کند. اما توبه پس از اقامه بینه هیچ اثر حقوقی ندارد.