بررسی اثربخشی اجرای طرح احیا و تعادل بخشی و آسیب شناسی پروژه های طرح (مطالعه موردی: دشت اردستان-اصفهان)

طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور با هدف بازایستادن روند اضافه برداشت و جبران کسری مخازن آب زیرزمینی توسط وزارت نیرو اجرایی شده است. ارزیابی اثربخشی اجرای این طرح در بسیاری از آبخوان های کشور به دلیل اجرا نشدن کامل طرح و یا نبود اطلاعات کافی انجام پذیر نیست. محدوده مطالعاتی اردستان یکی از دشت های پایلوت اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آبخوان در استان اصفهان است که باتوجه به داده های موجود امکان ارزیابی اثربخشی اجرای این طرح در آن وجود دارد. به این منظور، در پژوهش حاضر از داده های کمی آبخوان اردستان در بازه سال های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ به منظور ارزیابی اثربخشی اجرای طرح احیا و تعادل بخشی در این محدوده مطالعاتی استفاده شده است. پس از بررسی مو به مو کارهای تعادل بخشی انجام شده در محدوده، شامل تولید داده ها، نظارت و کنترل بهره برداری و ذخیره سازی مستقیم آب در آبخوان، تاثیر این کارها بر هیدروگراف معرف آبخوان ارزیابی شده است. نتایج نشان داد شیب منحنی تراز سطح ایستابی در سال های پس از تعادل بخشی بهبود نسبی داشته و عوامل طبیعی بیشترین تاثیر را بر این بهبود داشته است. به عبارت دیگر، حجم صرفه جویی شده آب زیرزمینی برآمده از کارهای طرح تعادل بخشی از نظر کمی، زمانی و مکانی تاثیر ناچیزی بر کمیت آب زیرزمینی نشان داد. بررسی اجرای پروژه های طرح احیا و تعادل بخشی در محدوده اردستان نشان داد، عملکرد در برخی از پروژه ها صفر بوده و در سایر موارد نیز طرح ها به طور نیمه کاره اجرا شدند. در پایان، اجرای هر یک از پروژه ها براساس داده های موجود آسیب شناسی شده و دلایل موفق نشدن اثربخشی طرح احیا بررسی شد.