جایگاه گنبد در معماری دوره سلجوقی ایران، نمونه موردی : مسجد جمعه اصفهان

یکی از نکات مهم در معماری ایران این است که اساسا یکی از انگیزه های بنیادی در ساخت آسمانه خمیده تاقی وگنبدی و بهره گیری گسترده از آن ها، این بوده که چوب مناسب برای ساختمان سازی در همه جا یافت نمی شده است. ولی فراوان خشت وآجر ساده باعث شده معماران دست به نوآوری هایی بزنند. و با خشت و آجر بتوانند دهانه های بزرگ را پوشش دهند. آن ها گونه های فراوانی از چفد مازه دار و تیزه دار را بکار گرفتند از چفت مازه دار در زیگورات چغازنبیل واز چفت تیزه دار در سد درود زن شیراز بهره گیری شده است. تاق وگنبد را می شد با خشت که ساختمایه ای ناپایدار است هم ساخت برای نمونه، آسمانه یخچال های سنتی، گنبد بستو بوده که با خشت اجرا شده است، چون بسیار کمتر از آجر، گرمای بیرون را از خود می گذراند. این گنبد های خشتی بسیار هم پایدار بودند. بدین گونه شاید بتوان انگیزه بنیادی بهره گیری از تاق وگنبد در معماری ایران را باور به »خود بسندگی«در ساختمان سازی دانست.هشیوه ی تحقیق این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی می باشدکه با استفاده از منابع کتابخانه های علمی تخصصی معماری شهرسازی و مطالعه وبسایت های علمی پژوهشی و مرکز اطلاع رسانی علوم و فن آوری بوده است.