ژنتیک اثربخشی دارو: فرصت ها و چالش ها

فقدان اثربخشی کافی شایع ترین علت عقب ماندگی در توسعه دارو در مراحل پایانی است. مدتها تصور میشد که ژنتیک میتواند با شناسایی زیرگروه های بیمارانی که با احتمال زیاد به دارو پاسخ میدهند، توسعه دارویی طبقه بندی شده را هدایتکند. با این حال، این چشم انداز محقق نشده است، زیرا تنها بخش کوچکی از داروها دارای اثر بخشی ژنتیکی با اثراتبالینی معنی دار هستند و تاکنون همه آنها به جز یک مورد پس از تایید دارو پیدا شده اند.دانش مکانیکی در مورد وضعیت دارو و عوامل خاص بیمار که بر پاسخ تاثیر میگذارند عواملی هستند که راه را به سمت پزشکی تخصصی تر هموار میکنند.یکی از چالشهای کشف و توسعه دارو ، ارائه شواهدی بالینی، بیماران است که یک داروی جدید را از درمانهای استاندارد فعلی متمایز میکند.این امر می تواند به ویژه در بخشی از بدند بیمار که درمان ترکیبی برای ان رایج است و طیفگسترده ای از داروها در حال حاضر برای ان در دسترس هستند، مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع ۲، بیماری های تنفسی، برخی از بیماری های عفونی و سرطان ها چالش برانگیز باشد .یک داروی جدید ممکن است با اثربخشی برتر، دوز راحتتر یا مسیر مصرف با خطر کمتر اثرات نامطلوب را داشته باشد. یک چالش برای نشان دادن اثربخشی، عدم درک دقیق از تنوع بین فردی در پاسخ به دارو است ، که ممکن است شامل غلظتهای متفاوت دارو در رسیدن به بافتهای مربوطه، تفاوت در تداخلات بین دارو و هدف (یا اهداف)، یا تفاوت در علل زمینهای یا مسیرهای بیولوژیکی که توسط بیماری مختل شده اند باشد.تعدادی از روش های علمی برای درک عواملی که بر پاسخ دارویی تاثیر میگذارند، وجود دارد تا بتوان بهترین درمانها را برای هر بیمار برای به حداکثر رساندن منفعت و به حداقل رساندن مضرات احتمالی انجام داد. به طور گسترده این امر به عنوان( شخصی سازی مصرف دارو) شناخته می شود. علاوه بر سود برای بیماران، کارایی و صرفه جویی قابل توجهی می تواند توسط توسعه دهندگان دارو انجام شود. در واقع شناسایی زودهنگام پیشبینیکننده های ژنتیکی میتواند موارد بیشتری را فعال کند. مدتها پیش انتظار می رفت که ژنتیک نقش مهمی در توضیح تنوع بین فردی در پاسخ به دارو داشته باشد، رشته ای که به عنوان فارماکوژنتیک شناخته می شود. تاثیر تنوع در ژن های دخیل در ADME (جذب، توزیع، متابولیسم و دفع دارو) بر قرار گرفتن در معرض دارو (فارماکوکینتیک) به خوبی ثابت شده است. برخی از دستاوردهای برجسته فارماکوژنتیک ADME در شناسایی عوامل پیشبینیکننده سمیت دارو، همراه با تنوع گهگاهی بالا درپاسخ به دارو، این انتظار را ایجاد کرد که در ژنوم انسان عوامل منجر به ایجاد پزشکی شخصیشده گسترده مبتنی بر ژنوتیپ وجود دارد. پیشرفت تا کنون تا حد زیادی کمتر از آن انتظارات بوده است، به استثنای چند سرطان رایج که برخی داروها فقطبرای بیمارانی با تغییرات ژنومی تومور خاص نشان داده می شوند.