تحلیل رفتار بودجه ریزی ذهنی خانوارها براساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده

چکیدهبودجه­ریزی ذهنی از جمله موضوعات حوزه اقتصاد رفتاری بوده و بر جنبه­های روانشناسی حسابداری مالی تاکید دارد. بودجه­ریزی ذهنی می­تواند نقش بسزائی در مدیریت مالی شخصی داشته باشد. هدف پژوهش حاضر تحلیل رفتار بودجه­ریزی ذهنی خانوارها براساس رویکرد تئوری رفتار برنامه­ریزی شده است. پژوهش حاضر برحسب روش انجام کار توصیفی و از نوع پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر خانوارهای استان کردستان بودند که به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از پرسشنامه برای گردآوری داده­های مورد نیاز استفاده شده است. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر پانلی از متخصصان و کارشناسان تایید شد. به­منظور بررسی روایی سازه (شامل روایی همگرا و واگرا) و پایایی ابزار تحقیق (پایایی مرکب و میانگین واریانس استخراج شده) و برآورد مدل اندازه­گیری پژوهش از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی از طریق نرم­افزارهای SPSS نسخه ۲۶ و AMOS نسخه ۲۴ استفاده شده است. از مدل­سازی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیات استفاده شده است. تحلیل عاملی اکتشافی منجر به کشف پنج عامل (نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده، قصد بودجه­ریزی ذهنی و رفتار بودجه­ریزی ذهنی) از ۲۱ مولفه مورد مطالعه گردید. این پنج عامل جمعا قادر به تبیین ۶۳ درصد از واریانس کل بودند. تحلیل عاملی تاییدی تعداد عامل­ها و بارهای عاملی متغیرها را تایید کرد. هر پنج فرضیه پژوهش تایید شدند. میزان تاثیرپذیری متغیر قصد بودجه­ریزی ذهنی از سایر متغیرها به­ترتیب اهمیت عبارت بود از: نگرش، کنترل رفتاری ادراک شده و هنجارهای ذهنی. بعلاوه، اثر متغیرهای جمعیت­شناختی جنسیت، سن، تحصیلات، تاهل، اشتغال، درآمد و تجربه کاری نیز به­عنوان متغیرهای تعدیل­گر در ارزیابی مدنظر قرار گرفتند. برای نمونه وضعیت متغیرهای نگرش، هنجارهای ذهنی و رفتار بودجه­ریزی ذهنی در میان سنین مختلف متفاوت بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد بودجه­ریزی ذهنی می­تواند موجبات توسعه و تقویت رفتار مالی خانوارها را فراهم نماید.