قابلیت جبران خسارات مازاد بر دیه در پرتو رویه قضایی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 380

فایل این مقاله در 36 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ANLIRC-1-2_028

تاریخ نمایه سازی: 17 بهمن 1401

چکیده مقاله:

راه حل اولیه در زمان ورود زیان بدنی به اشخاص در فقه و حقوق ایران، پرداخت دیه است. پیش فرض ادبیات حقوقی این است که دیه کلیه خسارات وارد بر زیان دیده را جبران می کند، حال آن که ممکن است در این فرض، علاوه بر خسارت بدنی، انواع دیگری از خسارات به زیان دیده وارد شده باشد. به دیگر بیان، در این موقعیتها اصولا خسارات مادی (هزینه های درمان و معالجه و از کارفتادگی) و معنوی (درد و رنج ناشی از ورود زیان) نیز به فرد تحمیل می شود که به لحاظ ماهیت با خسارت بدنی متفاوت است. حال، جای این پرسش است که آیا قلمرو مفهومی دیه، شامل تمام خسارات پیش گفته می شود یا خیر؟ در این زمینه اختلاف نظر وجود دارد. این اختلاف، خصوصا با توجه به ابهام موجود در ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری و عدم وضوح مفهومی منافع ممکن الحصول تشدید شده است. با این حال، گرایش رویه قضایی آن است که دیه، تمام خسارات وارد بر افراد را جبران نمی کند، لکن، نسبت به این که کدام نوع از خسارات مازاد بر دیه قابل جبران است، رویه قاطعی وجود ندارد. این نوشتار، با روی کردی تحلیلی- توصیفی و با بررسی برخی از آراء دادگاهها، معتقد است که دیه به عنوان بدل زیان بدنی پرداخت می شود و خسارات مادی و معنوی وارد بر زیان دیده، به طور جداگانه و تا حدی که منجر به جبران مضاعف زیان نشود، قابل جبران است.

نویسندگان

عباس میرشکاری

استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شبیر آزادبخت

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • امامی، اسدالله (۱۴۰۰)، حقوق و تعهدات غیر قراردادی، چاپ اول، ...
  • بابایی، ایرج (۱۳۹۴)، حقوق مسوولیت مدنی و الزامات خارج از ...
  • بابایی، ایرج (۱۳۹۶)، حقوق مسوولیت مدنی مبتنی بر نقد و ...
  • بابایی، ایرج (۱۳۸۹)، «جبران خسارات ناشی از صدمات بدنی در ...
  • باریکلو، علیرضا (۱۳۹۴)، مسوولیت مدنی، چاپ ششم، تهران: میزان ...
  • باریکلو، علیرضا (۱۳۸۲)، «جبران خسارت بدنی در فقه اسلامی»، فقه ...
  • بهجت، محمدتقی (۱۳۸۶)، استفتائات، جلد چهارم، قم: دفتر حضرت آیت ...
  • بهرامی احمدی، حمید (۱۳۹۰)، ضمان قهری "مسوولیت مدنی"، چاپ اول، ...
  • حیاتی، علی عباس (۱۳۹۸)، مسوولیت مدنی، چاپ دوم، تهران: میزان ...
  • داراب پور، مهراب (۱۳۹۶)، مسوولیتهای خارج از قرارداد (پرداخت خسارت، ...
  • دیانی، عبدالرسول و براهیم باستانی، معصومه (۱۳۹۶)، «جبران خسارت ناشی ...
  • روحانی، محمدصادق (۱۳۸۳)، استفتائات، جلد ششم، قم: حدیث دل ...
  • زراعت، عباس، حاجی زاده، حمیدرضا و متولی جعفرآبادی، یاسر (۱۳۸۴)، ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۹)، استفتائات، جلد اول، قم: موسسه امام ...
  • سلطانی نژاد، هدایت اله (۱۳۹۴)، بررسی تطبیقی خسارت معنوی، چاپ ...
  • شعاریان، ابراهیم (۱۳۸۶)، «ماهیت دیه و نقدی بر اصطلاح خسارت ...
  • صافی گلپایگانی، لطف الله (۱۳۸۵)، جامع الاحکام، جلد دوم، قم: ...
  • صانعی، یوسف (۱۳۸۸)، استفتائات قضایی (کلیات قضا-جزائیات)، جلد اول، چاپ ...
  • صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیب الله (۱۳۹۷)، مسوولیت مدنی تطبیقی، ...
  • صفایی، سیدحسین و رحیمی، حبیب الله (۱۳۹۹)، مسوولیت مدنی (الزامات ...
  • عباسلو، بختیار (۱۳۹۴)، مسوولیت مدنی (با نگرش تطبیقی)، چاپ دوم، ...
  • عبدی، مونا (۱۴۰۱)، خسارات غیرقطعی در نظام حقوقی ایالات متحده ...
  • غمامی، مجید (۱۳۸۸)، قابلیت پیش بینی ضرر در مسوولیت مدنی، ...
  • قاسم زاده، سید مرتضی (۱۳۹۵)، الزام ها و مسوولیت مدنی ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۵)، الزامهای خارج از قرارداد «قواعد عمومی»، جلد ...
  • کاظمی، محمود (۱۳۹۵)، شیوه جبران زیانهای جسمانی در حقوق اسلام ...
  • کرمی، سکینه (۱۳۹۱)، «تحلیل فقهی – حقوقی خسارت ناشی از ...
  • محقق داماد، سید مصطفی (۱۳۹۷)، قواعد فقه؛ بخش مدنی(مالکیت/مسوولیت)، چاپ ...
  • محمدی، پژمان، مرادپورشاد، امیر و مبین، حجت (۱۳۹۷)، «تاثیر قانون ...
  • مرادی، حسن (۱۳۹۶)، حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص: جنایات)، ...
  • مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضائیه (۱۳۹۰)، پرسمان فقهی قضایی ...
  • مکارم شیرازی، مکارم (۱۳۸۵)، دائره المعارف فقه مقارن، جلد اول، ...
  • منتظری، حسینعلی (۱۳۸۴)، استفتائات، جلد دوم، تهران: سایه ...
  • مهمان نواز، روح اله (۱۳۹۲)، خسارات قابل جبران در حقوق ...
  • میرشکاری، عباس (۱۳۹۶)، رساله عملی در مسوولیت مدنی، چاپ اول، ...
  • نقیبی، سید ابوالقاسم (۱۳۸۶)، خسارت معنوی در حقوق اسلام، ایران ...
  • نوری همدانی، حسین (۱۳۸۸)، هزار و یک مساله فقهی (مجموعه ...
  • هاشمی شاهرودی، سید محمود (۱۳۷۵)، «آن چه بزهکار، افزون بر ...
  • وحدتی شبیری، سید حسن (۱۳۹۰)، «مبنا و قلمرو خسارت مازاد ...
  • نمایش کامل مراجع