تحلیل ارتباطی مشتقات «ربط» در قرآن کریم

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 218

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCCS-23-59_010

تاریخ نمایه سازی: 17 بهمن 1401

چکیده مقاله:

«ارتباط» موضوع علم ارتباطات است و دال مرکزی آن به حساب می آید. این واژه معادل «Communication» در زبان انگلیسی است. در رویکرد مفهوم پردازانه در زیست بوم علمی ایران اسلامی، طرح این سوال جالب و مفید است که مشتقات ربط در قرآن کریم چه مختصات مفهومی ای دارند. به دیگر سخن، از منظر علم ارتباطات، ریشه ربط و مشتقات آن در قرآن کریم چگونه تحلیل می شود؟ این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی، ضمن شناسایی ۵ آیه ای که دارای شقی از مشتقات ربط است، به تحلیل ارتباطی ربط در دو سطح پرداخته است: سطح اول و حداقلی (تحلیل ابعاد ارتباطی مشتقات ربط در قرآن کریم) و سطح دوم و حداکثری (نسبت شناسی مفهومی ربط در قرآن و ارتباط در علوم ارتباطات). در سطح اول، ابعاد ارتباطی سه اصطلاح «رباط الخیل»، «ربط قلب» و «مرابطه» استخراج شده است. رباط الخیل، اگرچه دارای معنای نظامی است، درون مایه های ارتباطی غیرصریح دارد که از آن جمله می توان به ارتباط مومنان مجاهد با مومنان، خیول و کافران اشاره کرد. ربط قلب بر پدیده ناب ارتباطی در ساحت معنوی دلالت دارد که دو ویژگی «بدون پیام بودن» و «ارتباط کامل تر بودن» را می توان به آن نسبت داد. در نهایت، لزوم داشتن فهم ارتباطی از مرابطه مورد تاکید این مقاله بوده که به عنوان «فراگرد تراکنشی» در جامعه ایمانی معرفی شده است؛ اما در سطح دوم، این ایده مطرح شده که ربط قرآنی با ارتباط امروزی دارای جوهره معنایی مشابه «اشتراک» و «اعتماد» است و از این رو، می توان گفت «مشترک معنوی» هستند.

نویسندگان

محمدصادق نصراللهی

دانشیار گروه فرهنگ و حکمرانی، دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع) m.nasrollahi@isu.ac.ir

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و ماخذقرآن کریمآشوری، داریوش (۱۳۸۱). فرهنگ علوم انسانی. تهران: ...
  • ابن فارس، احمد بن فارس (۱۴۰۴ ق). معجم مقاییس اللغه. ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ ق). لسان العرب. بیروت: ...
  • بحرانی، هاشم بن سلیمان (۱۴۱۵ ق). البرهان فی تفسیر القرآن. ...
  • بستانی، فواد افرام (۱۳۷۵). فرهنگ ابجدی. تهران: اسلامی ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۸). تسنیم. قم: مرکز نشر اسراء ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۳۷۴). ترجمه و تحقیق مفردات ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ ق). مفردات الفاظ القرآن. ...
  • رفیع، مسعود (۱۳۹۶). «الگوی ارتباطی قرآنی؛ با توجه به گزاره ...
  • ریچموند، ویرجینیا پی و جیمز سی مک کروسکی (۱۳۸۲). رفتار ...
  • زرنگار، احمد (۱۳۹۰). «مفهوم شناسی واژه های ارتباطات اجتماعی در ...
  • زمخشری، محمود بن عمر (۱۴۰۷ ق). الکشاف عن حقائق غوامض ...
  • طالقانی، محمود (۱۳۶۲). پرتوی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار ...
  • طباطبائی، محمدحسین (۱۳۹۰ ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۲ ق). جوامع الجوامع. قم: مرکز ...
  • طوسی، محمد بن حسن (بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن. ...
  • فرهنگی، علی اکبر (۱۳۸۰). ارتباطات انسانی (مبانی). تهران: موسسه خدمات ...
  • فلاح، محمدجواد (۱۳۹۷). «تحلیل تفسیری جایگاه و نقش «مصابره» و ...
  • قرائتی، محسن (۱۳۸۸). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس هایی ...
  • قمی، علی بن ابراهیم (۱۳۶۳). تفسیر القمی. قم: دارالکتاب ...
  • مایرز، گیل ای و میشله تی مایرز (۱۳۸۳). پویایی ارتباطات ...
  • محسنیان راد، مهدی (۱۳۹۵). ارتباط شناسی۲. تهران: سروش ...
  • محسنیان راد، مهدی (۱۳۹۱). ارتباطات انسانی. تهران: سمت ...
  • محسنیان راد، مهدی (۱۳۸۲). ارتباط شناسی. تهران: سروش ...
  • مرتضی زبیدی، محمد بن محمد (۱۴۱۴ ق). تاج العروس من ...
  • مصطفوی، حسن (۱۳۶۸). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۰). ترجمه قرآن کریم. تهران: دفتر مطالعات ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۱). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • همدانی، مصطفی (۱۳۹۳). «نقد کتاب ارتباط شناسی». دوفصلنامه پژوهش و ...
  • همدانی، مصطفی (۱۳۹۶). «نقد سازه معناشناختی مدل ارتباطی منبع معنا ...
  • Berlo, D. K. (۱۹۶۰). The process of communication. Contempomry Communication Research ...
  • نمایش کامل مراجع