تحلیل داستان"سگ ولگرد" بارویکرد تبارشناسانه از مفهوم الیناسیون (از خود بیگانگی)
محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره: 11، شماره: 2
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 362
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLCR-11-2_007
تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1401
چکیده مقاله:
مفهوم ازخودبیگانگی(الیناسیون)گفتمان غالب عصر مدرنیته وخصیصه انسان دوران معاصر است. این پدیده نه به آن معنایی که در غرب مطرح شد، بلکه با توجه به تقابل سنت و تجدد،به ویژه در عصر پهلوی، می تواند با جریان شبه مدرنیته ارتباط معنا داری داشته باشد؛ بنابراین،ازخودبیگانگی سوژه انسانیرا که هدایت به عنوان نماینده قشر روشنفکربه ترسیم آن می پردازد تا حد زیادی باید در مدرنیزاسیون عقیم و ناقص درایران جستجو کرد. صادق هدایت که متاثر از جریان مدرنیسم وداستان نویسی مدرن غربی است،به انحای مختلف در آثار خویش به بازتاب بی خویشتنی شخصیت های داستانی می پردازد که گاه نمود عینی از بی خویشتنی شخصیت خود نویسنده اند؛همچنان که داستان سگ ولگرد شرح ازخودبیگانگی سوژه به مثابه انسان در رویارویی با جهان پیرامون خویش است و نظام ارزشی داستان،مخاطب را به جهانی فراتر از جهان زیستی"پات" سوق می دهد. مقاله پیش رو، سگ ولگرد را که در قالب داستانی نمادین نمایش داده می شود، بر اساس مفهوم تاریخی ازخودبیگانگی تحلیل می کند و ماجرای ازخودبیگانگی انسان شبه مدرن ایرانی (هدایت) را نشان می دهد. اما ارائه تعاریف و مولفه های متفاوت از مفهوم بیگانگی از سوی صاحبان نظریه باعث شده تعریف جامع و یکه ای از آن وجود نداشته باشد، همین مسئله در نگاه اول ما را با نوعی نگاه انتقادی نسبت به سیال بودن و چند معنایی این مفهوم روبه رو می کند، بنابراین لزوم تکیه بر یک رویکرد همه جانبه نگر که بتواند میان مرزهای مختلف فلسفی، روان شناختی و جامعه شناختی قرابت ایجاد کند ضروری به نظر می رسید. با توجه به چندوجهی و سیال بودن این مفهوم سعی بر آن است بر اساس تبارشناسی واژه و سیر تاریخی و تکوینی آن از میان نظریات و آموزه های موجود به الگوی تقریبا منسجم و متمرکزی نایل شویم. چنین امری محقق نمی شد جز در سایه رویکرد تبارشناسانه که بتواند تعاریف و نظریه های موجود را در حوزه ای مشترک و قابل استناد تجمیع نماید. بنابراین پژوهش موردنظر پس از تبیین پدیده الیناسیون بر اساس تبارشناسی این مفهوم در آرای هگل، فوئر باخ، مارکس و فروم، با توجه به استعاره هایی چون: «قدرت و ایدئولوژی»، «هویت» و «دیگری» نظام روایی داستان و شخصیت پات را درسه سطح وحدت و یگانگی، بیگانگی و رهایی از بیگانگی بررسی می کند و با توجه به تحلیل داستان، به این نتیجه می رسد که هجرت و ازخودبیگانگی در داستان سگ ولگرد نقش یک موضوع مشخص را پیدا می کند؛ آنچه که برای هدایت کارکرد سیستم فلسفی- روانی و اجتماعی را داردو او در برابر قدرت از خود بیگانه کننده که علیه زندگی فردی و اجتماعی اعمال می شود، مقاومتی را سازمان می دهدکه این مسئله بیانگر مفهوم مهمی در اندیشه فوکو است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
رقیه هاشمی
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
غلامرضا پیروز
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :