تاثیر الگوهای مختلف کشت مخلوط ارزن معمولی و لوبیا چشم بلبلی بر عملکرد و اجزای عملکرد آن ها

سابقه و هدف: سیستم های کشت مخلوط از طریق استفاده بهینه از مواد مغذی، زمین، نور، آب و خاک نقش مهمی در افزایش کیفیت و عملکرد محصول و کیفیت محیط زیست دارند. با توجه به اهمیت کشت مخلوط در راستای توسعه پایدار کشاورزی، این تحقیق به منظور بررسی کشت مخلوط ارزن معمولی– لوبیا چشم بلبلی تحت الگوی جایگزینی و افزایشی انجام شد.مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد کشت مخلوط ارزن معمولی (رقم پیشاهنگ) و لوبیا چشم بلبلی (رقم مشهد) انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص ارزن معمولی و لوبیا چشم بلبلی، ۲۵% ارزن معمولی + ۷۵% لوبیا چشم بلبلی، ۵۰% ارزن معمولی + ۵۰% لوبیا چشم بلبلی، ۷۵% ارزن معمولی + ۲۵% لوبیا چشم بلبلی، ۱۰۰% ارزن معمولی +۲۵% لوبیا چشم بلبلی، ۲۵% ارزن معمولی +۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی، ۱۰۰% ارزن معمولی +۵۰% لوبیا چشم بلبلی، ۵۰% ارزن معمولی +۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی بود. علاوه بر ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد، نسبت برابری زمین برای هر دو گیاه نیز محاسبه شد.یافته ها: نتایج حاصل از مقایسه میانگین در گیاه ارزن نشان داد که صفت تعداد پنجه در بوته ارزن در نسبت های کشت ۷۵% ارزن + ۲۵% لوبیا چشم بلبلی و ۱۰۰% ارزن + ۵۰% لوبیا چشم بلبلی و صفت تعداد دانه در بوته در نسبت کشت ۲۵% ارزن + ۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی در مقایسه با شاهد (۱۰۰% ارزن) به ترتیب بیش ترین افزایش (به ترتیب ۴۱% و ۴۰%) و بیش ترین کاهش (۸۶%) را در بین صفات مورد مطالعه داشتند. هم چنین مشخص گردید عملکرد دانه ارزن معمولی در نسبت های کشت ۷۵% ارزن + ۲۵% لوبیا چشم بلبلی و ۲۵% ارزن + ۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی بیش ترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند و در مقایسه با شاهد به ترتیب عملکرد دانه را ۲۴% افزایش و ۳۱% کاهش دادند. نتایج تجزیه گروه در ارزن معمولی نشان داد که هشت تیمار مورد مطالعه در مجموع در سه گروه شامل دو تیمار ۵۰% ارزن + ۵۰% لوبیا چشم بلبلی و ۵۰% ارزن + ۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی به عنوان بهترین نسبت های کشت در ارزن معمولی بود. علاوه بر این مشخص گردید که عملکرد دانه لوبیا چشم بلبلی در تمام تیمارها در مقایسه با شاهد کاهش یافت. با این حال بیش ترین کاهش مربوط به نسبت های کشت ۲۵% لوبیا چشم بلبلی + ۱۰۰% ارزن و ۲۵% لوبیا چشم بلبلی + ۷۵% ارزن بود. نتایج تجزیه گروه لوبیا چشم بلبلی نشان داد که هشت تیمار مورد مطالعه در مجموع در دو گروه قرار گرفتند و دو تیمار شاهد (۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی) و نسبت کشت ۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی + ۲۵% ارزن به عنوان بهترین نسبت های کشت لوبیا شناخته شدند. با محاسبه نسبت برابری زمین کل مشخص شد که میزان این پارامتر در تمام تیمارها بیش از یک می باشد که این موضوع برتری کشت مخلوط را روشن می سازد. با این حال نسبت برابری زمین در نسبت های کشت ۷۵% ارزن + ۲۵% لوبیا چشم بلبلی و ۲۵% ارزن + ۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی به ترتیب بیش ترین و کمترین نسبت برابری زمین کل را داشتند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کشت مخلوط ارزن معمولی با لوبیا چشم بلبلی منجر به افزایش عملکرد و اجزای عملکرد در مقایسه با کشت خالص گردید. بهترین نسبت های کشت مخلوط تیمار ۵۰% ارزن معمولی+ ۵۰% لوبیا چشم بلبلی و ۵۰% ارزن معمولی + ۱۰۰% لوبیا چشم بلبلی بود. در کلیه نسبت های مخلوط LER بالاتر از یک بود که این امر نشان دهنده افزایش کارایی و سودمندی زراعی نسبت های مختلف کشت مخلوط دو گیاه ارزن معمولی و لوبیا چشم بلبلی نسبت به کشت خالص آن ها است.