نماد و نقش آن در فرازمانی بودن قصه های قرآنی (مطالعه موردی داستان حضرت موسی (علیه السلام))

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 247

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_QURN-19-36_005

تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1401

چکیده مقاله:

قرآن کریم مفاهیم معنوی و انتزاعی را به کمک نماد به شکل ساخت های مادی مجسم سازی نموده و تصویرهای پویا و موثر در ذهن مخاطب می آفریند و بر اندیشه های انسانی تاثیر می گذارد. یکی از تفاوت های قصه قرآنی با دیگر داستان های بشری، قابلیت انطباق پذیری و الگوبرداری فرازمانی است و کارکرد نماد، یکی از عوامل پدیدآورنده فرازمانی بودن قصه قرآنی است. داستان حضرت موسی (علیه السلام) به عنوان گسترده ترین قصه قرآنی، بالاترین حجم استفاده از نماد را دارد. کارکرد نماد از عوامل پدیدآورنده پویایی و قابلیت انطباق پذیری و الگوبرداری فرازمانی این داستان است؛ به گونه ای که احساسات و اندیشه درونی مخاطب را در طول تاریخ به خود واداشته و او را شیفته و دلباخته خود نموده است. این پژوهش ضمن بررسی چیستی نماد، به این پرسش پاسخ می دهد که کارکرد نماد در قصه حضرت موسی (علیه السلام) چگونه سبب فرازمانی شدن این قصه شده است و عصا نماد قدرت نمایی، گوساله سامری نماد کجروی، بهانه های بنی اسرائیلی نماد بهانه جویی و لجبازی، آسیه نماد خویشتن داری را بررسی می کند و فرعون، هامان و قارون را به عنوان سه نماد باطل جبهه سیاسی، اعتقادی و اقتصادی معرفی می کند.

کلیدواژه ها:

نماد ، قصه های قرآنی ، قصه حضرت موسی (علیه السلام) ، فرازمانی بودن

نویسندگان

حسن خرقانی (نویسنده مسئول)

دانشگاه علوم اسلامی رضوی

علی خیاط

دانشگاه علوم اسلامی رضوی

محمدظاهر قربانی

دانشجوی دکتری ادبیات عرب جامعه المصطفی العالمیه

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دفتر مطالعات تاریخ و ...
  • آخوندی، محمدباقر، «نگاه جامعه شناختی به قوم یهود در قرآن»، ...
  • ابن عاشور، محمدطاهر، التحریر و التنویر «تحریر المعنی السدید و ...
  • ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان ...
  • بیستونی، محمد، مثال های زیبای قرآن (برگرفته از امثال القرآن ...
  • خامه گر، محمد، ساختار هندسی سوره های قرآن، چاپ دوم، ...
  • خلف الله، محمد احمد، الفن القصصی فی القرآن الکریم، بیروت، ...
  • دهخدا، علی اکبر، امثال و حکم، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر، ...
  • همو، فرهنگ دهخدا، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ ش ...
  • رشیدی، هدایت، «نمادهای جاندار در قرآن»، مطالعات اسلامی: علوم قرآن ...
  • رضایی، غلامعباس، و سیدپیمان حسینی، «تصویرپردازی هنری در قرآن با ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه ...
  • زمخشری، جارالله محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل ...
  • سبحانی، جعفر، القصص القرآنیه؛ دراسه و معطیات و اهداف، قم، ...
  • سنگری، محمدرضا، و لیلا حاجی، «نمادهای قرآنی در مثنوی»، رشد ...
  • سیدی، سیدحسین، «مولفه های تصویر هنری در قرآن» فصلنامه اندیشه ...
  • شاذلی، سید بن قطب بن ابراهیم، التصویر الفنی فی القرآن، ...
  • صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن ...
  • صفری، جهانگیر، و ابراهیم ظاهری عبده وند، «جلوه های عصای ...
  • طالقانی، سیدمحمود، پرتوی از قرآن، چاپ چهارم، تهران، شرکت سهامی ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، دفتر ...
  • طبرسی، امین الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الطبری؛ تاریخ الامم و ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه ...
  • طوسی، محسن، تفسیر نمادهای دینی، قم، مرکز پژوهش های اسلامی ...
  • تصویر پردازی هنری آب به مثابه منشا حیات و رزق و روزی در قرآن کریم [مقاله ژورنالی]
  • عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، ویرایش عزیزالله علیزاده، تهران، میلاد ...
  • فروردین، عزیزه، زیبایی شناسی هنری در داستان های قرآن، چاپ ...
  • قاضی، احمد، سرو روان (مجموعه شعر)، قم، مسجد مقدس جمکران، ...
  • قرشی، سیدعلی اکبر، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران، دار الکتب ...
  • قنادی، صالح، آشنایی با معارف قرآن؛ تفسیر موضوعی ۱؛ قصه ...
  • کاویانی پویا، حمید، و امیره امیری زرند، «عصا و جایگاه ...
  • کبیری، علی، «نظریه نمادین بودن زبان قرآن»، فصلنامه رشد آموزش ...
  • کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه ...
  • مدرسی، سیدمحمدتقی، تفسیر هدایت، ترجمه احمد آرام و مترجمان، مشهد، ...
  • همو، من هدی القرآن، چاپ دوم، بیروت، دار القاری، ۱۴۲۹ ...
  • معرفت، محمدهادی، تاویل قرآن در رویکردها و اندیشه ها، ترجمه ...
  • همو، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم، التمهید، ۱۳۸۵ ...
  • مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۲۴ ق ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ...
  • مهرابی، حشمت اله، «رمزگشایی نمادها در کتاب های درسی ادبیات ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین احمد بن ابی سعد محمد بن احمد، ...
  • وهبه، مجدی، و کامل مهندس، معجم المصطلحات العربیه فی اللغه ...
  • هاشمی رفسنجانی، اکبر، و محققان مرکز فرهنگ ومعارف، فرهنگ قرآن، ...
  • همیلتون، ادیت، سیری در اساطیر یونان و رم، ترجمه عبدالحسین ...
  • یوسفی، محمدرضا، و صدیقه رسولیان آرانی، «نماد از دیدگاه ابهام ...
  • نمایش کامل مراجع