معنی شناسی شناختی و دستوری شدگی: مطالعه موردی فعل «خواستن»
محل انتشار: دوماهنامه جستارهای زبانی، دوره: 13، شماره: 6
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 191
فایل این مقاله در 36 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LRR-13-6_005
تاریخ نمایه سازی: 24 بهمن 1401
چکیده مقاله:
براساس باور زبان شناسان تاریخی شناختی ازجمله هاینه (۱۹۹۷) ، زبان، محصول تعامل نظام شناخت انسان با محیط پیرامون است. بازنمایی ساختار مفهومیای که انسان از چنین تعاملی دریافت میکند، نقطه مرکزی مطالعات معناشناسی شناختی را رقم میزند. ساخت معانی واژگانی و دستوری در این رویکرد، براساس ساختارهای ذهنی، مکانی و فضایی و الگوهایی به نام طرح وارههای تصویری شکل میگیرد. مجموعه وسیعی از مطالعاتی که پیدایش مقولات نحوی از مقولات واژگانی را در زبانهای دنیا و براساس فرایندهای شناختی و تغییرات وسیع معنایی بررسی میکنند از رویکرد دستوریشدگی پیروی میکنند. در این پژوهش برآنیم تا با واکاوی نمونهای از ساختهای مهم دستوریشده در فارسی یعنی: فعل معین «خواستن» در نقش نشانه زمان آینده به بررسی چگونگی رخداد تغییر معنا در روند دستوریشدگی براساس فرایندهای شناختی و طرح وارههای تصویری بپردازیم. واکاوی درزمانی فعل «خواستن» ما را به این نتیجه رساند که در راستای دستوریشدگی این فعل به نشانه زمان آینده، طرح واره تصویری فعل «خواستن» یعنی منبع مسیر مقصد با طرح واره تصویری زمان آینده مشترک بوده و به همین دلیل، در خلال معنازدایی از فعل «خواستن» برای نمایش مفهوم زمان آینده، آنچه حفظ میشود، طرح واره تصویری مسیر و آنچه زدوده می شود ویژگیهای غنی معنایی ازجمله جاندار بودن فاعل، اراده فاعل یا حضور اجباری مفعول چیز یا مفعول رویدادست. توجه به حفظ طرح وارههای تصویری در خلال پیدایش واحدهای دستوری از واحدهای قاموسی یا فرایند دستوریشدگی، بیش ازپیش، اهمیت طرح وارههای تصویری را در ذهن بشر و روندهای درزمانی تحول زبان روشن میسازد.
کلیدواژه ها:
Keywords: Cognitive semantics ، grammaticalization ، auxiliaries ، image-schema. ، واژه های کلیدی: معنی شناسی شناختی ، دستوری شدگی ، افعال معین ، طرح واره تصویری ، طرح واره ترکیبی.
نویسندگان
شادی داوری
hD in Linguistics, Lecturer at Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مهدی سبزواری
Assistant professor of linguistics, Payame Noor University (PNU),Tehran, Iran
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :